Dag Manon, wat een mooie onderwerp: “Hoe gaan we het beste om met innovatie op de werkvloer?” De internist in mij denkt meteen: wat is de vraag achter de vraag? Is dat misschien: “waarom zouden we innovatie moeten willen?” Innovatie is natuurlijk nooit een doel op zich, we doen het om de zorg voor de patiënt beter te maken, voor nu en vooral ook voor de volgende generaties.
Lees hier de blog van Manon Roest van afgelopen zaterdag, waar Fenna Heyning op reageert.
Goede zorg wordt geleverd door goede professionals. Onderzoek uit de sociale wetenschappen heeft al lang geleden aangetoond dat professionals het beste functioneren als ze een zeker mate van autonomie hebben, de vrijheid dus om (af en toe) buiten de lijntjes te kleuren.
Bovendien weten we uit crisismanagement research dat flexibele en creatieve organisaties het beste kunnen omgaan met onzekerheden. En een ding is zeker: de wereld, ook die van de zorg, is vol onzekerheden. Dat waren we misschien een beetje uit het oog verloren, maar de Covid-pandemie heeft ons weer keihard met de neus op de feiten gedrukt.
Werkelijkheid altijd anders
Hoeveel protocollen je ook schrijft, hoe veel je ook oefent, de werkelijkheid zal altijd weer anders zijn. We zijn gewend geraakt om onszelf, als ziekenhuis, te zien als een ‘zorg-leverancier’, een healthcare delivery organisation. We zijn de afgelopen tien jaar heel gefocust geweest op het minimaliseren van fouten en calamiteiten en verhogen van de efficiency.
Dat is natuurlijk een groot goed, maar ik vrees dat we daarbij iets te ver zijn doorgeschoten. We hebben misschien wel te weinig oog gehad voor het belang van creativiteit, van buiten de lijntjes kleuren, zoals jij dat zo mooi omschrijft. Dat maakt een ziekenhuis al snel log en daardoor kwetsbaar. Hoe reageer je dan snel en flexibel op een crisis als de coronapandemie? De werkelijk onderliggende uitdaging is om het juiste evenwicht te vinden tussen ‘business as usual’ en ‘innovatie’ binnen je eigen organisatie.
Te weinig ruimte voor innovatie
Kodak is een berucht voorbeeld van wat er mis kan gaan als het bestuur van een organisatie te weinig ruimte maakt en vooral te weinig erkenning geeft voor innovatieve ideeën in de organisatie. Kodak was de eerste die een digitale camera ontwikkelde, maar het management zag er geen brood in… the rest is history, van een bedrijf van wereldfaam is Kodak dramatisch snel afgezakt naar een faillissement.
Startups, waaronder hele bekende zoals ooit Airbnb en Apple, zijn voorbeelden van bedrijven die vrijwel uitsluitend energie steken in innovatie en (vrijwel) geen business as usual hebben. De grote namen die wij nu kennen, bereikten uiteindelijk succes, maar de meeste startups gaan vrij snel weer ten onder, aangezien er geen geld verdiend wordt. Puur en alleen op innovatie inzetten is dus ook niet het goede recept voor succes.
Hoe zorg je dat een ziekenhuis ook een lerende organisatie is? Ik denk dat het valt of staat met de cultuur binnen een ziekenhuisorganisatie: is er naast de ‘standaard zorg’ voldoende ruimte om nieuwe dingen uit te proberen? Worden goede ideeën enthousiast ontvangen? Of eerder neergesabeld onder het motto ‘we hebben het altijd zo gedaan’?
Geneeskunde versus genees-kunde
Mijn opleider hematologie noemde dat het verschil tussen geneeskunde en genees-kunst. Als we dat verschil weten aan te brengen, komt het wel goed met de zorg.
