Om het naderende zorginfarct in Nederland het hoofd te bieden, is het noodzakelijk om óók in te zetten op preventie en een gezonde leefstijl als medicijn. Dr. Adrie Bouma van het Universitair Medisch Centrum in Groningen (UMCG) zet zich daar al jaren met succes voor in. Zo maakte ze deel uit van het project PIE=M (Physicians Implement Exercise is Medicine) van september 2018 tot eind 2020. De focus is inmiddels uitgebreid van bewegen naar een gezonde leefstijl en mondiaal heeft de beweging de wind in de rug, vertelt Bouma in ICT&health.
Bouma is nu onderzoeker en projectleider van GLIM (Groningen Leefstijl Interventie Model), dat via een regionaal netwerk leefstijlzorg als onderdeel van een medische behandeling inzet. Bij de start van PIE=M in 2018 was er nauwelijks draagvlak voor wat leefstijlgeneeskunde is gaan heten, vertelt ze. “Er waren bij artsen en behandelaren veel obstakels om in de behandelkamer het gesprek met de patiënt aan te gaan over leefstijl. Dat is nu gelukkig anders, omdat de artsen daar beter in gefaciliteerd worden.”
Bewegen als medicijn
PIE=M was erop gericht (ziekenhuis)patiënten een beweegadvies te geven, om zo een gezondere leefstijl te stimuleren, chronische ziektes te voorkomen en te behandelen, herstel te bevorderen en gezond oud te worden. Het onderzoek werd uitgevoerd door de UMC’s van Groningen en Amsterdam, met een subsidie van ZonMW.
Het onderzoek resulteerde in het Beweegstappenplan, een methode en een uitgebreide tool om het voorschrijven van Bewegen als Medicijn toe te passen in de ziekenhuispraktijk.
Vervolgtraject leefstijlzorg
Uit een evaluatie van het Beweegstappenplan kwam naar voren dat de behandelaren behoefte hadden aan meer ondersteuning, naast de informatie. Dat leidde tot een vervolgproject dat gericht was op het opzetten van een leefstijlzorgloket in het UMCG.
Inmiddels hebben acht UMC’s in Nederland ook zo’n leefstijlzorgloket geopend, net als veel algemene ziekenhuizen. Een belangrijke impuls hiervoor is het Integraal Zorgakkoord (IZA, september 2022) geweest. Dat stelt dat uiterlijk 1 januari 2025 de inzet op gezonde leefstijl volledig onderdeel moet zijn van de reguliere zorg voor patiënten.
Zorgvraag steeds groter
Bouma is blij met deze ontwikkeling. “Ziekenhuizen worden er nu door het ministerie toe aangezet om dit op te zetten. De regionale samenwerking is hierin heel belangrijk. Het ziekenhuis gaat de leefstijlinterventies niet gaat doen, maar laat dit over aan een netwerk van aanbieders in de periferie van het ziekenhuis.”
Ondertussen wordt overal ter wereld het belang van leefstijlgeneeskunde gezien: heel goed én noodzakelijk, meent Bouma: “De zorgvraag wordt steeds groter, met een mondiale obesitaspandemie, een vergrijzende bevolking en een groeiend tekort aan zorgpersoneel.”
Het gevreesde zorginfarct is er al, vervolgt Bouma, omdat de zorgsector de benodigde zorg gewoon niet meer kan leveren. “Op dit moment is het voorschrijven van leefstijl als medicijn echter nog geen standaard onderdeel van de ziekenhuiszorg. De zorgverzekeraar betaalt nog niet voor leefstijladvisering.”
Lees het hele artikel in editie 5 van ICT&health, die op 24 augustus verschijnt.
