Zorginstituut Nederland, ZonMw werken de komende jaren samen met het veld aan verbetering en overzicht van bestaande HTA (Health Technology Assessment)-methodieken. Het programma HTA Methodologie 2021-2024 is opgezet omdat bestaande HTA-methodieken soms tekort schieten. HTA wordt ingezet om te bewijzen of een innovatie werkelijk doelmatig is.
Terwijl technische en digitale zorginnovaties elkaar in rap tempo op volgen, groeien de methodieken die moeten aantonen dat er sprake is van verbetering niet in gelijke tred mee. Het ministerie van VWS vreest dat hierdoor veelbelovende zorginnovaties onbenut blijven. Om onderzoekers méér handvatten te geven, hebben Zorginstituut Nederland en ZonMw het nieuwe programma HTA Methodologie 2021-2024 ontwikkeld (Health Technology Assessment). Voor de uitvoering stelt VWS jaarlijks maximaal anderhalf miljoen euro beschikbaar.
HTA Methodologie 2021-2024 focust op methodieken voor allerlei innovaties, zoals genetische tests, implantaten, medicijnen, hulpmiddelen en e-health. Hetzelfde geldt voor langer bestaande zorginterventies die in een nieuw daglicht zijn komen te staan. De lerende handleiding van het programma moet de HTA-onderzoekers uit het veld én bij Zorginstituut Nederland helpenom in uitdagende situaties de juiste keuze te maken.
Basisprincipes HTA-methodes bruikbaar
“Vaak zijn de basisprincipes van oude HTA-methodieken goed bruikbaar”, stelt Joost Enzing, beleidsadviseur bij ZiNL. “De analysemodellen hebben slechts een aanpassing nodig, bijvoorbeeld omdat het om een nieuwe toepassing van e-health gaat. Of omdat de zorginnovatie bedoeld is voor een uiterst kleine patiëntengroep. Het kan ook gaan om statistiek die in het buitenland is ontwikkeld, en die alleen nog toegespitst moet worden op Nederland. Daarom vragen we onderzoekers vooral om bestaande HTA-methodieken aan te passen. We zijn dus niet per se op zoek naar grote doorbraken.”
Daniël Warmerdam, senior programmamanager bij ZonMw, schetst het tweeledige doel van het programma. “Eerst creëren we een overzicht van alle analysetechnieken, onderzoekdesigns en uitkomstmaten die al bestaan. Want ook daaraan is behoefte. Vervolgens maken we een gap-analyse (vergelijking van werkelijke prestaties met potentiële of gewenste prestaties, red.): welke methodieken ontbreken nog?”
In dit kader raadplegen ZiNL en ZonMW partijen uit het veld die met innovaties en HTA bezig zijn. De gap-analyse vormt de basis voor een kennisagenda. Een programmacommissie met afgevaardigden uit het veld selecteert daaruit de belangrijkste punten, vertelt Warmerdam. “Zo beslissen we samen in jaarlijkse rondes aan wie een subsidie wordt toegekend.”
Lerende handreiking
Het programma streeft volgens Warmerdam naar een ‘lerende handreiking’. “Dus een overzicht van HTA-methodieken dat doorlopend verfijnd kan worden. Ook ná afronding van het programma in 2024.” Hij benadrukt de kracht van de intensieve samenwerking met het veld: “Opmerkelijk is dat we niet kunnen voorspellen wat er op de kennisagenda zal staan. Dus nu nog liggen alleen de contouren van het programma vast. Het veld zal er straks in de volle breedte invulling aan geven. Dat maakt dit programma een bijzonder samenwerkingsverband.”
Enzing ziet in het programma ook kansen om van elkaar te leren. “De samenwerkende partijen bekijken veiligheid, effectiviteit en doelmatigheid vanuit elk een eigen gezichtspunt: het veld als innovator die patiënten zo snel mogelijk wil laten profiteren van vernieuwingen, het Zorginstituut als de pakketbeheerder die aantoonbare voordelen voor de patiënt wil zien voordat een innovatie in het basispakket komt. Er zijn daarbij veel gradaties tussen ja en nee. Bijvoorbeeld een cyclische analyse met tussenpozen. Ik verwacht dat we steeds vaker tot die mogelijkheden overgaan.”
Betere inzet HTA op EU-niveau
Ook op Europees niveau wordt gekeken naar een betere inzet van HTA-methodieken. De Europese Commissie kreeg in augustus 2018 steun voor een voorstel om het keuren van gezondheidstechnologie via HTA-methoden sneller en eenduidiger in de EU te laten plaatsvinden. Dat vertelde toenmalig Europees Commissaris Vytenis Andriukaitis (Volksgezondheid en Voedselveiligheid) in een interview met ICT&health.
“We hebben nu de mogelijkheid om een mechanisme in te voeren dat ervoor zorgt dat HTA in de hele EU tot zijn maximale potentieel wordt gebruikt. Ik ben van mening dat gezamenlijke beoordelingen patiënten niet alleen helpen om toegang te krijgen tot de meest effectieve gezondheidstechnologieën, maar ook bijdragen aan de duurzaamheid van zorgstelsels.”
