Op Nederlandstalige social media wordt regelmatig gepost over de veiligheid van medicijnen voor zwangere vrouwen. Veel zwangere vrouwen gebruiken deze berichten als informatiebron. Uit een nieuwe analyse van het Radboudumc blijkt echter dat de informatie over het risico van medicijngebruik in die berichten vaak niet overeenkomt met de richtlijnen.
De studie beschrijft ruim 1200 berichten, afkomstig van online fora en blogs tot aan Twitter en Facebook. 43 procent daarvan kwam niet overeen met de veiligheidsrichtlijnen van de Teratologie Informatie Service. Dit is het kenniscentrum als het gaat om de effecten van medicijnen op de zwangerschap, het kind en de borstvoeding.
Veel vrouwen wel online op zoek gaan naar informatie over het gebruik van medicijnen tijdens hun zwangerschap. Dit kan dergelijke foutieve informatie hun keuzes verkeerd beïnvloeden, stellen de onderzoekers.
Weinig correcte adviezen
Er zat volgens de onderzoekers wel onderscheid in welke informatie het meest vaak onjuist was. Bij medicatie waarvan de richtlijnen duidelijk zijn (‘het is veilig’ of ‘het is niet veilig’) waren de berichten in vier van de vijf gevallen correct. Bij de meer genuanceerde categorieën ging het vaker mis.
Voor medicijnen waarover niet genoeg bekend is om een advies voor zwangere vrouwen te geven, waren de posts in 24 procent van de gevallen correct. Voor de medicatie die alleen op strikte indicatie wordt voorgeschreven was slechts 7 procent correct. Deze laatste twee categorieën werden dan vaak onterecht omschreven als ‘veilig’ danwel ‘niet veilig.’
Heldere communicatie
De onderzoekers wijzen op twee belangrijke implicaties van het onderzoek, dat tussen 2011 en 2016 plaatsvond:
- Ten eerste moet er meer onderzoek komen naar de veiligheid van medicijngebruik tijdens de zwangerschap, zodat medicijnen minder vaak in de onduidelijke categorieën vallen.
- Ten tweede pleit het feit dat veel informatie die gedeeld wordt op social media incorrect is, voor de noodzaak van heldere communicatie door zorgverleners over medicijngebruik tijdens de zwangerschap.
Hoofdonderzoeker dr. Marleen van Gelder: “Dat geldt in het bijzonder voor medicatie op strikte indicatie, zoals antidepressiva. Want niet alleen degene die het bericht op internet zet heeft een incorrect beeld van de veiligheid. Voorgaande studies hebben ook laten zien dat dit soort informatie de beslissingen van zwangere vrouwen die deze berichten lezen, kan beïnvloeden.”
Het onderzoek werd begin augustus gepubliceerd in het British Journal of Clinical Pharmacology.
Hoogleraar verloskunde Kitty Bloemenkamp (UMC Utrecht) stelt in de Volkskrant ook dat er meer onderzoek moet komen naar de veiligheid van medicatiegebruik tijdens zwangerschap. Zij werkt op een hoogrisico-poli waar vrouwen vaak medicijnen gebruiken voor onderliggende ziektes, Bloemenkamp noemt het onderzoek ‘interessant’ en ‘goed uitgezocht’. “Ik zie ook in de praktijk dat vrouwen door zulke onjuiste informatie medicijnen nemen die ze beter niet zouden nemen en andersom.”
Meer studies naar effecten social media
De afgelopen jaren verschenen meerdere studies naar de effecten van social media binnen de context van de gezondheidszorg. Begin dit jaar bijvoorbeeld bleek uit een studie van onderzoeksinstituut CentERdata, Tilburg University en de Universiteit van Pavia dat het gebruik van sociale media niet tot slaap- en psychische problemen op de korte of langere termijn leidt.
Vorig jaar verschenen twee studies die de voordelen van social media aantonen. Uit promotieonderzoek van communicatiewetenschapper Carmina Rodríguez Hidalgo aan de UvA kwam naar voren dat het delen van negatieve emoties door jongeren via social media en feedback die er op wordt gegeven, kan leiden tot het bijstellen van deze emoties. Hidalgo concludeerde onder meer dat door het online uiten van negatieve emoties in een context waarin je behulpzame feedback kan krijgen, jongeren zich stabieler gaan voelen.
Edin Smailhodzic promoveerde vorig jaar aan de Rijksuniversiteit Groningen op onderzoek naar de rol van social media bij het contact tussen patiënt en zorgverlener. Het onderzoek liet zien dat social media de band tussen patiënt en zorgverlener kunnen versterken. Dat geldt vooral wanneer de online interactie van chronisch zieken gericht is op het uitwisselen van emotionele steun.
Dr. Marleen van Gelder is Assistent Professor in de Pharmacoepidemiologie aan het Nijmeegse Radboudumc en onderzoeker aan het Radboud REshape Innovation Center. In de rubriek Wetenschapsnieuws van ICT&health wisselen zij en dr. Tom van de Belt (lid Redactieraad ICT&health, Ass. Professor digital health bij REshape/Radboudumc) elkaar af bij het toelichten van wetenschappelijke studies op het snijvlak van digitalisering en gezondheid.
ICT&health 4 komt eind augustus uit.
