Robot geassisteerde chirurgie heeft zijn doorbraak in Nederland al enkele jaren geleden gevierd. Toch worden er nog altijd vernieuwende stappen gezet. Neem het Martini Ziekenhuis in Groningen. Daar is chirurg Jan Deroose vorig jaar gestart met het inzetten van de Da Vinci Xi operatierobot bij patiënten die geopereerd moeten worden aan longkanker.
Inmiddels kan geconcludeerd worden dat deze beslissing voor de patiënten de nodige voordelen oplevert. Door te opereren met de operatierobot daalt de kans op complicaties en kunnen patiënten sneller herstellen. Dat heeft alles te maken met het feit dat de chirurg dankzij de operatierobot een beter zicht heeft op het te opereren gebied. Daarnaast maakt de operatierobot het ook mogelijk om lymfeklieren rondom de long nauwkeuriger te verwijderen.
Lobectomie met operatierobot
Bij de operatieve behandeling van longkanker is het in de meeste gevallen noodzakelijk om een lobectomie uit te voeren. Daarbij wordt een deel van de long verwijderd. “De klassieke manier van opereren bij longkanker is een ‘open’ operatie waarbij de chirurg de ribben in de borstkas spreidt om zo de longen te bereiken. Dit is een zware operatie waar patiënten relatief lang van moeten herstellen. Tegenwoordig wordt daarom vaker gekozen voor een kijkoperatie waarbij de chirurg via kleine sneetjes tussen de ribben de benodigde instrumenten richting de long beweegt. Het nadeel van deze operatie is dat er soms maar weinig ruimte tussen de ribben is. Dit beperkt de bewegingen van de chirurg”, vertelt Jan Deroose.
De operatierobot lost deze probleem op. De smalle armen van de robot, die een ‘polsgewricht’ hebben en voorzien zijn van een camera, hebben slechts een opening van 8 millimeter nodig om in de borstholte ingebracht te worden. Daardoor heeft de chirurg meer bewegingsvrijheid.
Minder complicaties
De hogere bewegingsvrijheid en het met meer nauwkeurigheid kunnen opereren zorgen ervoor dat de kans op complicaties, zowel tijdens als na een longoperatie, afneemt. De kans daarop is zelfs kleiner als bij een kijkoperatie. “De beperkte bewegingsvrijheid bij een kijkoperatie leidt namelijk in sommige gevallen tot complicaties zoals een bloeding. In zo’n geval kan het zijn dat de chirurg tijdens de operatie alsnog moet besluiten om een open operatie uit te voeren. Bij operaties met de operatierobot zien we dat dit minder vaak voorkomt. Dat is een belangrijk voordeel voor de patiënt”, aldus Deroose.
Daarnaast zorgt de inzet van de operatierobot er voor dat de eventueel te verwijderen lymfeklieren beter in beeld gebracht worden. Die kunnen daardoor veel nauwkeuriger verwijderd worden. Tot slot kunnen patiënten na een operatie, dankzij de kleinere openingen in de borstkast, sneller herstellen.
Robotchirurgie bij longkanker
Hoewel het Martini Ziekenhuis naar eigen zeggen het eerste ziekenhuis in Noord Nederland is waar longkanker operaties met behulp van een operatierobot uitgevoerd worden, wordt dat in andere ziekenhuizen ook al gedaan. Bij het Isala worden dergelijke operaties in sommige specifieke gevallen bovendien nog ondersteund met VR-technologie. Bij mensen met zeer kleine gezwellen in de long is het mogelijk om slechts een deel van een kwab weg te halen in plaats van een hele kwab. Deze ingreep vereist uiterste precisie en is onder meer mogelijk dankzij de inzet van VR.
Ook bij het onderzoek en de diagnose van longkanker wordt al onderzoek gedaan naar de inzet van robottechnologie. Vorig jaar hebben Britse onderzoekers een minuscule chirurgische robot ontwikkeld die tot diep in de longen kan reizen om de eerste tekenen van kanker op te sporen en te behandelen. De minirobot, die de vorm heeft van een tentakel, meet slechts 2 millimeter in doorsnee en wordt met behulp van magneten bestuurd. Door de geringe afmeting kan de robot de kleinste bronchiën bereiken en zo de behandeling van longkanker ingrijpend veranderen.
