Ziekenhuizen moeten meer doen aan 'gepersonaliseerde geneeskunde' ofwel personalised medicine: het juiste medicijn naar de juiste patiënt in de juiste dosering. Dat stelt Nielka Van Erp, ziekenhuisapotheker en onderzoekster van het Radboudumc.
Van Erp onderzoekt de voordelen van personalised medicine bij anti-kankergeneesmiddelen. Bij gepersonaliseerde geneeskunde/medicatie in het geval van behandeling van kanker is de dosering afgestemd dat er voldoende medicijn in het bloed komt voor een optimaal effect, zonder dat de bijwerkingen te hevig zijn.“Bij de ene persoon wordt er veel meer van het medicijn in het bloed opgenomen dan bij een ander die dezelfde dosis inneemt. Zit er een heel hoge concentratie in het bloed, en komt er dus veel medicijn in je bloed, dan zijn de bijwerkingen vaak te heftig. Is die bloedconcentratie heel laag, dan slaat het medicijn minder aan. Er is een bepaald tussengebied, waarbij de bijwerkingen te verdragen zijn en de therapie optimaal werkt."
Bij de behandeling van kanker gebeurt het volgens Van Erp te weinig dat er aandacht gaat naar 'de juiste dosis voor de juiste patiënt'. Nederland is hier volgens haar koploper in, zegt ze. “Veelal krijg je een vaste dosis waar je het mee moet doen. Heel zonde, want het kan het leven voor patiënten een stuk prettiger maken en de behandeling beter als er meer aandacht gaat naar de verschillen tussen patiënten.”
Bestaande medicatie onvoldoende ingezet
Ook Peter Kapitein van Inspire2Live pleit in zijn onlangs verschenen boek ‘Hoe heeft het zover kunnen komen’ voor meer nadruk op gepersonaliseerd toepassen van medicatie, zo schrijft Oncology.nl. Er wordt enorme nadruk gelegd op het ontwikkelen van nieuwe medicijnen, maar de auteur betwijfelt of bestaande medicijnen wel optimaal genoeg benut worden.Kaptein citeert onder meer de Amerikaanse onderzoeker Atul Butte, die meent dat alle data en gegevens van de afgelopen jaren beter benut moeten worden. ‘Data-driven science, or data-mining, works faster and effectively because we are already sitting on billions of measurements made across the health system.'
RIVM over personalised medicine
Afgelopen augustus schreef het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) nog dat de behandeling met medicijnen op basis van individuele kenmerken van een patiënt, zoals erfelijke eigenschappen, veel kansen om therapieën per patiënt effectiever te maken. Er zijn echter ook veel uitdagingen, aldus het RIVM in een studie in opdracht van VWS naar de mogelijkheden, kansen en uitdagingen (op beleidsgebied) voor het toepassen van gepersonaliseerde medicatie.PM is sterk in opkomst nu het steeds duidelijker wordt welke invloed individuele (genetische) eigenschappen kunnen hebben op het ontstaan van ziekten en op de werking van medicijnen. Zo vormt erfelijke informatie van een persoon bijvoorbeeld slechts een deel van de puzzel om een ziekte effectief te behandelen met medicijnen. Ook andere factoren kunnen een rol spelen, zoals leeftijd, geslacht, eetgewoonten, aanwezigheid van andere ziekten en het gebruik van meerdere medicijnen tegelijk.
Genetische eigenschappen van tumoren bij kanker kunnen per patiënt verschillen. Dat biedt mogelijkheden voor behandelaars om beter op het individu afgestemde behandelingen aan te bieden en mogelijkheden voor de farmaceutische industrie om meer maatwerkmedicatie te ontwikkelen, bijvoorbeeld op diverse manieren te combineren medicijn 'modules'.
