Een internationaal team van onderzoekers onder leiding van Radboudumc heeft een nieuwe PET-scan ontwikkeld waarmee onderscheid kan worden gemaakt tussen goedaardige en kwaadaardige niertumoren. Deze nieuwe geeft al voor de operatie uitsluitsel over de aard van de tumor. Zo kan bij veel patiënten een operatie of biopt worden voorkomen. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in The Lancet Oncology.
Nierceltumoren worden meestal gevonden op een CT- of MRI-scan. In veel gevallen wordt na deze constatering (een deel van) de nier verwijderd. In zo’n 30% van de gevallen blijkt echter achteraf dat de tumor goedaardig was en de operatie dus overbodig was. Om dat te voorkomen, kan de arts vóór de operatie met een naald een klein stukje tumorweefsel afnemen en onderzoeken onder de microscoop. Dat is echter een ingrijpende procedure, die niet altijd duidelijkheid verschaft. Bovendien blijven eventuele uitzaaiingen hiermee onopgemerkt.
Nieuwe scanmethode
Daarom ontwikkelde het Radboudumc in een internationaal onderzoek een nieuwe scanmethode om niercelkanker beter in beeld te brengen. Aan het onderzoek deden 300 patiënten mee bij wie de arts op basis van een CT- of MRI-scan niercelkanker vermoedde. Voordat deze patiënten werden geopereerd om de nier te verwijderen, ondergingen ze de nieuwe scan. De resultaten van de scan werden vervolgens vergeleken met de uitkomst van het microscopisch onderzoek na verwijdering van de nier.
De nieuwe scan bleek heldercellige niercelkanker met 85% zekerheid aan te tonen. “Een geweldige uitkomst”, zegt hoogleraar urologie Peter Mulders die het onderzoek leidde. “Tumoren die op de scan oplichten, zijn vrijwel zonder uitzondering kwaadaardig en moeten we dus opereren. Zo niet, dan kunnen we de tumor in de meeste gevallen met een gerust hart laten zitten en verder opvolgen. Dit voorkomt bij veel patiënten een operatie of biopt.”
Voor de scan wordt girentuximab ingespoten, een stof die zich specifiek bindt aan het heldercellige type van niercelkanker. Ruim 80% van de patiënten met nierkanker heeft dit type kanker. Via radioactief zirconium wordt girentuximab zichtbaar op een PET-scan. De nieuwe scanmethode is mede ontwikkeld door het bedrijf Telix, dat het onderzoek ondersteunde.
Nieuwe richtlijn
Een vergelijkbare PET-scan die is ontwikkeld voor prostaatkanker heeft een revolutie veroorzaakt en de gangbare CT- en MRI-scans overgenomen. Mulders verwacht dat de nieuwe PET-scan voor nierkanker een vergelijkbaar effect zal hebben. De resultaten van het onderzoek zijn aangeboden aan regelgevers in Europa en Amerika. Als zij het goedkeuren, komt de nieuwe scan voor iedereen beschikbaar. Ook zal deze dan in de richtlijn worden opgenomen.
Meer toepassingen van girentuximab
Volgens de Nijmeegse onderzoekers kan het middel dat bij de scan wordt ingespoten overigens ook voor andere toepassingen worden gebruikt. Girentuximab kan onder andere helpen bij het opsporen van uitzaaiingen van nierkanker. In een andere studie met de nieuwe scan is bijvoorbeeld een hele kleine uitzaaiing in een vingertop gevonden, waardoor de behandeling is aangepast.
Daarnaast maakt girentuximab ook een nieuwe behandelvorm mogelijk. Girentuximab kan namelijk stoffen met een therapeutische werking naar de niertumor brengen. De effecten van deze radio-immunotherapie worden momenteel verder bij patiënten onderzocht.
