Een nieuwe techniek maakt het mogelijk om het tijdstip van overlijden te bepalen, met een marge van slechts 20 tot 60 minuten, in plaats van meerdere uren zoals bij het oude model. De Nederlandse politie heeft hiermee een wereldprimeur. Die nauwkeurigere vaststelling is mogelijk met een nieuw rekenmodel van Amsterdam UMC. Voor deze techniek wordt gebruik gemaakt van 3D-beelden van de overledene en software die de snelheid van afkoeling van een lichaam kan bepalen.
Dankzij een nieuwe techniek kan het tijdstip van overlijden nauwkeuriger worden vastgesteld. Met name na een (mogelijk) misdrijf is het bepalen van het tijdstip van overlijden belangrijk. Met een nieuw rekenmodel van Amsterdam UMC, het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), de politie en de TU Delft kan dit waarschijnlijk vanaf zomer 2022 met een kleine marge van drie kwartier.
De techniek die nu wereldwijd gebruikt wordt, is gebaseerd op een standaard lichaam met een standaard gewicht, onder standaard plaats delict omstandigheden. Martin Roos projectleider van ‘Therminus’: Dat is de reden dat het model niet erg nauwkeurig is met marges van zeker drie tot zes uur rond het tijdstip van overlijden of zelfs langer. Een standaard lichaam en een standaard plaats delict bestaan nu eenmaal niet.” Hoe breder de marge rond het tijdstip van het levensdelict, hoe meer mensen verdachte kunnen blijven. De kleinere marge van het nieuwe model is dus een enorme verbetering.
Software in praktijk getest
Het basismodel voor de nieuwe techniek, de software, is door Amsterdam UMC gevalideerd op lichamen die zijn geschonken aan de wetenschap. Dit zijn echter wel de ‘ideale’ omstandigheden: in een mortuarium op een brancard. De vertaling naar realistische omstandigheden van de plaats delict is nu ook gemaakt. Er werd door een onderzoeksteam meegekeken bij uiteenlopende situaties zowel in woningen als andere omstandigheden. Op basis van hun feedback is de software aangepast door het projectteam. Volgens betrokkenen werkt de techniek nu goed en kan de nieuwe methode al in de zomer worden ingezet.
Afkoeling bepaalt tijdstip overlijden
Het nieuwe model is eigenlijk niet meer te vergelijken met de oude methode. Amsterdam UMC heeft software ontwikkeld die de afkoeling van het lichaam kan voorspellen. “Het tijdstip van overlijden wordt bepaald aan de hand van de lichaamstemperatuur van een dodelijk slachtoffer en hangt samen met de snelheid van afkoelen”, vertelt Maurice Aalders van Amsterdam UMC. “We brengen het lichaam rondom fotografisch in beeld. De foto’s van het lichaam kun je vervolgens uploaden in een softwareprogramma dat op basis van de foto’s een 3D-model van het lichaam maakt. Zo weet je de exacte maten van het lichaam.”
Voor het onderzoek is het vervolgens nodig om de temperatuur van het lichaam te bepalen. Dit gebeurt niet meer rectaal maar met vijf thermobuttons die op de huid worden geplakt. De nieuwe techniek maakt het mogelijk om het tijdstip van overlijden te bepalen met een marge van slechts 20 tot 60 minuten, in plaats van meerdere uren zoals bij het oude model.
ICT & eHealth in Forensische Geneeskunde
In de Forensische Geneeskunde (FG) zien we steeds meer ICT en eHealth. Het begon met enkele handige apps voor berekeningen van temperatuurcurven en leeftijd en geslacht bij botten bij lijken. En inmiddels zijn de elektronische cliëntdossiers Formatus en Orion ingeburgerd. De FG staat echter aan de vooravond van een snel intredende ICT- en eHealth-revolutie die het vak middels de toegepaste e-instrumenten ingrijpend zullen gaan wijzigen. En het is een weer aandachtspunt voor de eigen vakorganisatie FMG.
