Voedingssupplementen kunnen de schadelijke effecten van een overmatige vetinname op de hartfunctie verminderen en zelfs herstellen. Dat blijkt uit een onderzoek van het MUMC+ onder leiding van Jan Glatz en Joost Luiken. De belangrijkste manier om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen, is een gezonde leefstijl. De resultaten van het langdurige onderzoek naar de energiehuishouding van het hart en de impact van vetrijke voeding wijzen er nu op dat voedingssupplementen hieraan kunnen bijdragen. De resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het wetenschappelijke toptijdschrift Circulation Research.
En gezonde leefstijl, goed en de juiste dingen eten, gaat in de (nabije) toekomst een steeds grotere rol spelen in de uitdaging om de zorg ook voor de komende generaties toegankelijk en betaalbaar te kunnen houden. Naast alle technologische ontwikkelingen die daaraan, nu en in de toekomst, zullen bijdragen, staat buiten kijf dat de mens zelf ook een belangrijke bijdrage zal moeten leveren, onder andere in de vorm van een gezonde leefstijl. Dat was, en is, ook een van de cruciale speerpunten in het Nationaal Preventieakkoord.
Ongezond eten en hartfalen
Het hart heeft veel energie nodig om het bloed rond te pompen en het lichaam van zuurstof te voorzien. Dat is vooral belangrijk tijdens inspanningen, zoals plotseling opstaan of rennen. De benodigde energie haalt het hart voornamelijk uit voeding in de vorm van glucose (suikers) en vetzuren (vetten). Maar als iemand te veel vet voedsel eet, kan het vet zich opstapelen in het hart. En dat kan leiden tot een zieke hartspier en uiteindelijk hartfalen.
Bij hartfalen kan het hart het bloed dan niet meer goed rondpompen, wat leidt tot vermoeidheid en kortademigheid. Dit komt met name voor bij mensen met obesitas en type 2-diabetes en is het gevolg van een te vet dieet. Uit een onderzoek onder leiding van Jan Glatz en Joost Luiken blijkt nu dat voedingssupplementen de schadelijke effecten van een overmatige vetinname niet alleen kunnen verminderen, maar zelfs de pompfunctie van het hart kunnen herstellen.
Vicieuze cirkel
Glatz en Luiken hebben jarenlang onderzoek gedaan naar de energiehuishouding van het hart. Zo ontdekten ze onder andere dat het eiwit CD36 de spiercellen van het hart opent om vetzuren binnen te laten. Ook ontdekten ze dat het proces waar CD36 deel van uitmaakt, wordt verstoord door te vette voeding, waardoor de spiercellen blijven openstaan.
Het resultaat is een vicieuze cirkel waarbij overmatige vetinname ervoor zorgt dat vet steeds makkelijker in de cellen wordt opgenomen. Het vet stapelt zich op en er blijft geen plek meer over voor glucose, terwijl het hart beide voedingsstoffen nodig heeft om goed te functioneren. Die kennis vormde het uitgangspunt voor het nieuwste onderzoek van Glatz en Luiken om de hartfunctie te herstellen.
Mix van aminozuren
Doel van dit nieuwste onderzoek was om de balans tussen vetzuren en glucose in de hartspiercel te herstellen. Daarvoor wilden ze de vicieuze cirkel doorbreken en ervoor zorgen dat de spiercellen zelfs bij een vetrijk dieet weer dichtgaan. Een mix van drie specifieke aminozuren, de bouwstenen van eiwitten, bleek precies dat effect te hebben.
Bij ratten met een zieke hartspier door een te vet dieet stopte deze aminozuurmix de vetopstapeling in de hartspiercel. En dat niet alleen, het opgehoopte vet werd zelfs weer ongedaan gemaakt en de hartfunctie herstelde. Dat is goed nieuws en betekent dat een zieke hartspier dus kan worden genezen door de balans tussen glucose en vetzuren te herstellen.
Gezonde leefstijl
Een gezonde leefstijl blijft de belangrijkste aanbeveling om het risico op hart- en vaatziekten te verminderen. Niet voor niets wordt meer en meer ingezet op leefstijl om de zorg toekomstbestendig te houden. Het onderzoek van Glatz en Luiken toont echter aan dat het zinvol kan zijn om leefstijlinterventies te ondersteunen met voedingssupplementen. Aminozuren komen ook in de normale voeding voor, maar om de hartfunctie te herstellen, is een specifieke combinatie van aminozuren nodig.
De aminozurenmix is tot nu toe alleen op dieren getest. Om de ontdekkingen ook in de klinische praktijk te kunnen inzetten en hartpatiënten te kunnen helpen, moet verder onderzoek worden gedaan.
