Vanuit het Open Technologieprogramma van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) is 1 miljoen euro toegekend aan onderzoek naar een nieuwe vorm van bestraling door elektronen met een zeer hoge energie. Aan het project wordt samengewerkt door het Erasmus MC Kanker Instituut, de TU Delft en het Lausanne University Hospital.
Doel van het onderzoek is om te bepalen hoe bestraling door elektronen met zeer hoge energie (Very High Energy Electrons, VHEE) het beste ingezet kan worden. Daarbij wordt ook bekeken voor welke tumorgroepen deze vorm van bestraling het meest effectief is. Een ander focuspunt van het onderzoek is uitzoeken welke technische eisen aan de nog te bouwen bestralingsapparaten zitten.
Bestraling met elektronen
Voor de behandeling van prostaatkanker wordt meestal gekozen voor conventionele fotonenstraling. Daarbij wordt naast de tumor zelf ook het omliggende gebied, zoals het rectum, de blaas en heupkop, door een weliswaar lagere dosering, bestraald. Dat kan vervelende bijwerkingen tot gevolg hebben.
Bij de bestraling met elektronen met zeer hoge energie (VHEE), zo blijkt uit onderzoek bij een gesimuleerde prostaatkankerpatiënt, krijgen die omliggende gebieden veel minder bestraling te verwerken. Bovendien, zoals te zien is op onderstaande afbeelding van het onderzoek, ligt de hoogste dosering van de straling dichter bij de tumor.
(Foto: ErasmusMC)
Bijwerkingen terugdringen
De kans is groot dat de bestraling van tumoren door elektronen met zeer hoge energie het aantal bijwerkingen substantieel verminderd. Daarom zien de onderzoekers veel potentie voor deze vorm van bestralingstherapie voor kankerpatiënten. Het terugdringen van bijwerkingen van bestralingstherapieën is een belangrijk doel om de kwaliteit van leven van deze patiënten te verbeteren. Dat wordt onder andere ook nagestreefd door ontwikkelingen als beeldgestuurde bestraling. Een technologie waarmee de stralingsdoses ook veel nauwkeuriger kunnen worden afgegeven.
“Dat komt doordat het met elektronen met zeer hoge energie mogelijk is om een hoge dosis in de tumor te geven en net daarbuiten – in het gezonde weefsel – een lage dosis. Daarnaast kan het mogelijk zijn om moeilijk behandelbare tumoren curatief te bestralen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan tumoren die dicht tegen een zenuw liggen”, zegt dr. ir. Sebastiaan Breedveld van het Erasmus MC Kanker Instituut. Samen met dr. ir. Danny Lathouwers van de TU Delft en dr. Till Böhlen van het Lausanne University Hospital leidt hij het onderzoek.
FLASH-bestralingstherapie
Daarnaast is het met deze nieuwe innovatieve elektronenbestraling mogelijk om de dosis in zeer korte tijd af te geven. “Naast dat dit de behandeltijd sterk verkort, is hiermee zogeheten FLASH-bestralingstherapie mogelijk, waarmee het gezonde weefsel mogelijk nog minder schade ondervindt dan bij een langere bestralingstijd”, aldus Breedveld.
Voor dit project werkt het team samen met het bedrijf Theryq en CERN. Verder zijn betrokken: prof. Ben Heijmen, prof. Raphaël Moeckli, dr. Zoltán Perkó, dr. Walter Wuensch, prof. Remi Nout, prof. Jean Bourhis, prof. Matthias Guckenberger, prof. Uwe Oelfke en prof. Coen Hurkmans.
