De netwerkzorg bij de diagnose en de behandeltrajecten bij alvleesklierkanker in Nederland zou beter kunnen. Dat concludeerde Jana Hopstaken van het Radboudumc. Samen met NKR-data bracht ze de effecten van netwerkzorg in kaart waarbij Nederlandse centra zijn betrokken die alvleesklierkanker behandelen. Nederland is beter in samenwerking en dataverzameling dan andere landen: “Op een congres in de VS vernam ik onlangs dat ze daar langzaamaan pas beginnen met centralisatie en netwerkzorg”. Maar volgens haar is verbetering in Nederland mogelijk.
Bij het in kaart brengen van behandelresultaten wordt er meestal gekeken naar effecten van een behandeling (bijvoorbeeld chirurgie). Daarentegen is er niet tot nauwelijks onderzoek naar hoe ziekenhuizen samenwerken in het diagnostische of behandelingstraject.
De behandeling van alvleesklierkanker is hoogcomplexe en laagvolumezorg. Daarom is deze zorg in Nederland voor een belangrijk deel gecentraliseerd in 15 gespecialiseerde pancreascentra, die samenwerken met omliggende ziekenhuizen.
Werkwijze netwerkzorg
Patiënten worden in de zogeheten multidisciplinaire overleggen (mdo’s) van de gespecialiseerde centra besproken. Op die manier is altijd de meest actuele kennis voorhanden voor het samenstellen van het behandelplan. Aanvullende behandelingen, zoals chemotherapie, kunnen ook in de omliggende ziekenhuizen worden aangeboden. In eerdere studies is vooral de effectiviteit van centralisatie in chirurgie bij alvleesklierkanker aangetoond.
Over het diagnostische traject en behandeltijden als gevolg van centralisatie is minder geschreven. Hopstaken bracht dit in twee studies naar voren, in samenwerking met experts van de Dutch Pancreatic Cancer Group en met IKNL-onderzoekers Pauline Visser en Lydia van der Geest.
Vorig jaar werd bekend dat Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) werkt aan een sneller én beter revisieproces voor richtlijnen. Het doel daarvan is om nieuwe inzichten over de beste diagnostiek of behandeling uit onder meer wetenschappelijke studies sneller en efficiënter in richtlijnen te verwerken.
Diagnostiek
In een van die studies, gepubliceerd in het European Journal of Surgical Oncology, komt de diagnostiek aan de orde. Hopstaken en collega’s keken naar het diagnostisch traject van 931 patiënten die in 2015 alvleesklierkanker kregen. Bij 20 procent van hen vond diagnostiek verspreid over meer dan één ziekenhuis plaats.
Bij deze ‘multicenter’ diagnostiek kwam herhaling van diagnostiek voor, met een langere tijd tot diagnose en behandeling. Desondanks zagen de onderzoekers geen slechtere overleving, vergeleken met patiënten die alle diagnostiek in één ziekenhuis ondergingen.
Netwerkzorg in Nederland
Het Integraal Zorgakkoord dicht oncologienetwerken een belangrijke rol toe bij het bieden van passende zorg voor mensen met kanker, zo bleek ook uit het recent verschenen plan van aanpak van het Zorginstituut. “De netwerkzorg die momenteel bestaat voor alvleesklierkanker en de lessen die hieruit worden getrokken, kan mogelijk als voorbeeld dienen voor andere typen netwerkzorg”.
