Vanaf 1 juli 2020 zijn Nederlandse zorgprofessionals wettelijk verplicht om burgers online inzage te geven in hun medisch dossier. Dit kan met een Persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Om te komen tot een succesvol gebruik van PGO‘s, is een goede implementatiestrategie essentieel. Het is daarom belangrijk om de perceptie van de potentiële gebruikers ten aanzien van het PGO te begrijpen. In het kader van LIME (Brightlands innovatieprogramma Limburg Meet) is onderzoek gedaan naar de slaag- en faalfactoren van potentiële gebruikers bij de implementatie van een PGO.
Eerder onderzoek naar succesfactoren van het PGO onder burgers (gepubliceerd in ICT&health 05/2019) toonde dat burgers weinig wisten over het bestaan en het nut ervan. Na een kennismaking met twee PGO’s, in het kader van het LIME-programma, gaven burgers wel aan meerwaarde te zien in het gebruik van een PGO.
Om te komen tot implementatie van het PGO, zien burgers een belangrijke rol weggelegd voor zorgprofessionals, in het bijzonder de huisarts. In nieuw onderzoek is geëvalueerd of zorgprofessionals deze rol wel op zich willen en kunnen nemen. Ook is hierbij in kaart gebracht in hoeverre zorgprofessionals bekend zijn met een PGO en wat hun visie is omtrent de meerwaarde van deze technologie voor het zorgproces en welke barrières hierbij een rol spelen.
Kansen en wensen PGO
Uit resultaten van eerder gepubliceerde onderzoek en uit de resultaten van dit huidige onderzoek blijkt dat het PGO zowel voor de burger zelf als voor zijn zorgprofessional kan leiden tot beter inzicht in de gezondheidstoestand. Dat schrijven onderzoekers Dr. Nena Kruithof, Dr. Esther J. Bloemen-van Gurp, Drs. Bem M.M. Bruls en Dr. Marieke D. Spreeuwenberg in de aankomende editie van ICT&health 5. Tevens kan een persoonlijke gezondheidsomgeving leiden tot meer betrokkenheid van de burger in het ziekteproces. Een PGO vergroot hiermee de autonomie en de eigen regie van de burger.
Zorgprofessionals én burgers betwijfelen echter of burgers over voldoende vaardigheden beschikken om met een PGO aan de slag te gaan. Bovendien is het de vraag of burgers iets kunnen met de verzamelde gegevens, die vooral uit medische terminologie zal bestaan.
Zorgprofessionals hebben daarbij ook kanttekeningen over betrouwbaarheid en hoeveelheid van uitslagen van metingen die burgers zelf uitvoeren. Dit kan resulteren in een verhoging van de werkdruk van zorgprofessionals. Ook benoemden zorgprofessionals de onduidelijkheid over het financieringsmodel als barrière en vragen zorgprofessionals zich af hoe ze slecht nieuws of niet-pluis gevoelens moeten rapporteren in het PGO.
Implementatie
Voorwaarde om te komen tot gebruik is dat het PGO veilig en gebruiksvriendelijk is. Voor succesvol gebruik is het daarbij van belang dat zowel burgers als zorgprofessionals het omarmen. Alleen dan kan een volledig en waardevol overzicht opgebouwd worden. Uit eerder LIME-onderzoek bleek dat burgers nauwelijks bekend zijn met het fenomeen. Informeren is daarmee een essentiële stap die nodig is om burgers aan te zetten tot gebruik.
Burgers die deelnamen aan ons onderzoek gaven aan het waardevol te vinden als zorgprofessionals hen aanzetten tot het gebruik van een PGO. Zorgprofessionals beamen dit, maar geven aan dat hun rol hierin beperkt is. Instructies geven over het PGO behoort niet tot hun taak. Tot slot geven zorgprofessionals aan dat het PGO zoveel mogelijk geïntegreerd moet worden in het zorgproces. Het moet niet ‘iets erbij’ worden, maar vooral aanvullende waarde creëren voor het zorgproces.
Hoe verder
De implementatie van het PGO bevindt zich in de beginfase. Voor succesvol gebruik is het van belang de barrières, vanuit perspectief van zowel burger als zorgprofessional, serieus te nemen, de implementatiestrategie hierop af te stemmen en draagvlak te creëren. Het risico bestaat immers dat het PGO bij onvoldoende draagvlak niet veel meer dan een veredelde gezondheidsapp zal worden1.
Om het PGO succesvol te implementeren, is het ook van belang om een landelijk en/of regionaal beleid op te stellen. Ook moeten zorgprofessionals geïnformeerd worden over de mogelijkheid om rapportages af te schermen in het patiëntendossier. Tot slot moet er een strategie opgezet worden voor de ondersteuning van potentiële gebruikers en specifiek voor gebruikers die minder digitaal vaardig zijn.
ICT&health 5, 2020 verschijnt half oktober.
