Ruim dertien weken na landelijke introductie hebben ruim 4,4 miljoen (4.439.718) Nederlanders de CoronaMelder-app gedownload. Dat is een verdubbeling ten opzichte van de lancering van de app in oktober. Tot 11 januari hebben 94.241 positief geteste mensen, samen met de GGD, anderen gewaarschuwd dat zij met iemand in contact zijn geweest die achteraf besmet is gebleken met corona. Dat blijkt uit de nieuwste Kamerbrief van minister De Jonge van VWS over de stand van zaken Covid-19.
Eerder al stelde de bewindsman dat volgens eerste onderzoeksresultaten CoronaMelder meer en sneller mensen bereikt. De aanvullende onderzoeksresultaten die nu vanuit de doorlopende evaluatie beschikbaar zijn, bevestigen de bevindingen. CoronaMelder vindt sneller meer mensen, aanvullend op het reguliere bron- en contactonderzoek (BCO). Daarnaast zijn er geen grote onvoorziene maatschappelijke effecten opgetreden na introductie van de app op 10 oktober.
Nieuwe groep in beeld
Sinds 1 december 2020 is het mogelijk voor mensen zonder coronagerelateerde klachten om zich te laten testen na een notificatie in de app. De onderzoeksresultaten uit de decembermaand laten zien dat CoronaMelder hiermee mensen vindt die wél besmet zijn, maar geen klachten hadden op het moment van notificatie. Zo komt een nieuwe groep besmette personen in beeld die het virus kan verspreiden. Sinds 1 december zijn 1.303 mensen extra gevonden die besmet bleken.
Een nadere analyse van de gebruikers van de CoronaMelder toont dat mensen tussen 55 en 64 jaar, mensen met een hoger inkomen en mensen met een HBO/WO-opleiding de app het meest gebruiken. Jongeren tussen 15 en 24 jaar en mensen met alleen basisonderwijs of vmbo gebruiken CoronaMelder verhoudingsgewijs minder. De komende periode geeft VWS in de communicatie- en informatievoorziening over CoronaMelder daarom specifieke aandacht aan deze laatste groepen.
Van de mensen die bij het aanvragen van een test aangaven dat ze een melding van CoronaMelder hadden gehad, was tot 27 november 99,8 procent op het moment van de aanvraag nog niet benaderd door de GGD vanuit het reguliere BCO. Dit indiceert dat CoronaMelder tot dat moment inderdaad sneller nauwe contacten bereikt. Vanaf 27 november zijn de data voor het meten van dit effect niet bijgehouden, wegens aanpassingen in de informatiesystemen van GGD GHOR Nederland. Naar verwachting is de data vanaf medio januari 2021 weer beschikbaar en wordt de ontwikkeling opgenomen in een volgende Kamerbrief over de doorlopende evaluatie.
Advies CoronaMelder opgevolgd
Gegevens uit de vragenlijsten van het LISS-panel laten ook zien dat gebruikers van CoronaMelder de adviezen en voorschriften in de app willen opvolgen. Van de respondenten met klachten stelt 90,7 procent na een melding in de app te bellen voor een coronatest; 93,2 procent geeft aan thuis te blijven zolang als geadviseerd; 94,7 procent ontvangt geen bezoek na een melding en 48,8 procent geeft aan de huisarts te zullen bellen wanneer zij corona-gerelateerde symptomen hebben.
Men ervaart ook nadelen van het gebruik van de app. Zo vindt bijna een derde van de mensen het een nadeel om thuis te blijven na een notificatie; een kwart ervaart het als nadeel dat men geen bezoek mag ontvangen na een notificatie. Het is volgens De Jonge belangrijk dat mensen zich gesteund voelen wanneer zij thuis moeten blijven na een notificatie of na contact met de GGD. Hiervoor heeft VWS in samenwerking met onze maatschappelijke partners ondersteunende maatregelen genomen in het kader van quarantaine.
Informatievoorziening over de app is een belangrijk instrument om zorgen weg te nemen. Coronamelder.nl besteedt daarom aandacht aan vragen en zorgen van burgers. De CoronaMelder Helpdesk is ook beschikbaar om burgers te woord te staan. Een groot deel van de binnenkomende vragen betreft de aard van de notificatie. Zo zijn mensen ongerust wanneer zij een binnengekomen notificatie wegklikken, of willen zij het verschil weten tussen een technische notificatie en eentje over een nauw contact met een besmet persoon.
Niet beoogde effecten
Aanvullend onderzoek naar niet beoogde effecten, laat diverse zaken zien. Het ‘risico-compensatiegedrag’ valt mee. 90 procent gelooft niet dat de andere maatregelen niet meer in acht hoeven worden genomen wanneer men CoronaMelder heeft. Wel vreest men dat andere gebruikers minder voorzichtig worden door de app. Verder ervaren GGD’en noch de huisartsenpraktijken op dit moment een negatieve impact op hun reguliere werkprocessen door de app.
Twee derde van de mensen die CoronaMelder gebruikt, voelt zich hiertoe verplicht. De onderzoekers denken dat dit mogelijk komt doordat het gebruik appelleert aan een maatschappelijke verplichting. Acht op de tien gebruikers is het namelijk eens met de stelling dat CoronaMelder helpt om mensen met een kwetsbare gezondheid te beschermen. Bijna 52 procent van de gebruikers stelt dat het gebruiken van CoronaMelder je een goede burger maakt. Tot slot geeft zo’n 55 procent aan dat het gebruiken van CoronaMelder de Nederlandse economie helpt.
Elke vorm van drang of dwang is echter onwenselijk, meent De Jonge. Daarom is het evaluatieteam gevraagd om verdiepend onderzoek uit te voeren om de uitkomsten nader te duiden.
