Een nieuwe studie moet meer inzicht geven in het aantal e-health toepassingen dat beschikbaar is voor mensen met kanker in Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd door promovenda Liza van Deursen in samenwerking met collega’s van NeLL (Nationaal e-health Living Lab) en RIVM. Op 14 juni 2022 heeft het tijdschrift JMIR Cancer de systematische review gepubliceerd over het aanbod en de effectiviteit van digitale zorgtoepassingen voor kankerpatiënten in Nederland.
In Nederland werd in 2021 volgens het IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) bij 124.000 patiënten kanker vastgesteld, 11.000 meer dan in 2020 en 4.000 meer dan in 2019. Volgens overheidswebsite Staat van Volksgezondheid en Zorg overleden er in 2020 ruim 45.000 mensen aan kanker. Verder leven er zo’n 770.000 Nederlanders met kanker of hebben kanker gehad in de afgelopen 20 jaar.
Ondersteuning mensen met kanker
De afgelopen jaren zijn er steeds meer e-health/digitale toepassingen gekomen die mensen met of na kanker moeten ondersteunen. Bijvoorbeeld voor thuismonitoring van kankerpatiënten, om mentale problematiek aan te pakken rondom kanker (en chronische aandoeningen), of voor thuisrevalidatie van mensen die herstellen van een operatie aan een tumor. Preventieve apps zijn er onder meer voor het vroegtijdig opsporen van huidkanker, terwijl aan de andere kant van het spectrum apps helpen om vermoeidheid als gevolg van kanker en de behandeling daarvan te beperken.
Wat nog ontbreekt, is een overzicht van welke interventies er zijn voor kankerpatiënten in Nederland. Ook is niet duidelijk wat de impact van deze interventies is op de patiënten en de kwaliteit van zorg. Het onderzoek van Van Deursen en collega’s moet dit overzicht bieden.
Aanbod en karakteristieken
Het onderzoek heeft eerst in kaart gebracht welke wetenschappelijk onderzochte e-health interventies worden aangeboden en wat de belangrijkste karakteristieken van deze interventies zijn. Dit gebeurde aan de hand van de drie pijlers van het Triple Aim-concept:
- De gezondheid van de patiënten.
- De ervaren kwaliteit van zorg.
- De zorgkosten.
Daarnaast heeft de studie onderzocht wat de impact van de interventies is op de zorg voor kankerpatiënten. Daarbij zijn 38 unieke interventies geïdentificeerd - vooral webportalen en -applicaties - die als belangrijkste doel hebben om gebruikers te informeren of om de eigen regie van kanker patiënten te vergroten. De interventies waren meestal gericht op psychosociale factoren of problemen.
Weinig personalisatie
Opvallend is volgens de auteurs van de review dat er weinig interventies zijn gepersonaliseerd naar leeftijd, geslacht of ernst van de ziekte. Verder concludeerden zij dat interventies de grootste impact hadden op de slaap kwaliteit, vermoeidheid en fysieke activiteit van patiënten. Wisselende resultaten waren er bij kwaliteit van leven, psychische klachten en aanpassingsvermogen aan de ziekte. Over de impact van de interventies op de zorgkosten is weinig concreets gevonden.
De review is samengesteld door: Liza van Deursen, Jiska Aardoom, Anke Versluis, Niels Chavannes, Roos van der Vaart, Jeroen Struijs, Lucille Standaar.
