Afgelopen week kwam het boek Van Capo tot CEO – leerzame inzichten van de Italiaanse maffia van Jan-Joost Kroon op 1 bij managementboek.nl. U zult begrijpen dat ik dát boek niet kon laten liggen. De auteur kan in het boek niet vaak genoeg benadrukken dat hij zich distantieert van de criminele activiteiten van de maffia en dat hij vooral wil focussen op de leerzame zaken van de maffia. En die zijn er voldoende!
Bij het woord maffia is er zogenaamde merkverwatering opgetreden. De term is ontstaan in Italië, maar wordt inmiddels wereldwijd gebruikt om de georganiseerde misdaad te beschrijven. Je kunt het vergelijken met woorden als luxaflex en TomTom, waarbij een merknaam wordt gebruikt om een soort producten te beschrijven.
Het boek zoomt in op de drie grootste stromingen binnen de Italiaanse maffia en noemt ze De Drie. De Cosa Nostra op Sicilië, de Camorra rondom Napels en de ‘Ndrangheta die zijn oorsprong vindt in Calabrië. Er zijn verschillen tussen deze stromingen, maar ik neem de gemene deler mee in deze blog.
Het woord maffia komt voor het eerst rond 1864 in politierapporten voor en daarmee bestaat deze dus al bijna 160 jaar. Hoe lukt het de maffia nu om zo’n lange tijd succesvol te zijn? Er is een aantal factoren die daar een rol bij spelen, ik bespreek er graag drie.
Drie succesfactoren Maffia
Eén daarvan is het feit dat zij heel duidelijk en kernachtig communiceren over waar zij voor staan en wat hun doelen zijn. Geen vage managementtaal, maar recht voor zijn raap waar het om draait. De top van de organisatie is vaak zelf niet tot nauwelijks opgeleid en houdt niet van blabla. Deze kernachtige boodschap helpt om de hele organisatie eenduidig van mond tot mond duidelijk te maken wat de koers is. Dat moet wel, omdat natuurlijk geen LinkedIn-pagina, jaarverslagen of communicatieplannen zijn die hiervoor gebruikt kunnen worden. Je kunt je overigens wel afvragen of deze in de gemiddelde zorginstelling door iedereen gelezen worden.
De organisatie is sterk hiërarchisch opgezet, maar wel op een manier dat er veel opgelost wordt op het niveau van de uitvoering. De top van de organisatie geeft duidelijk aan wat het resultaat moet zijn: ‘Op die dag moet het geregeld zijn’, ‘We gaan deze kant op’, ‘Dit is jouw taak!’, maar de manier waarop dat bereikt wordt is aan de uitvoerders.
Vanwege het criminele karakter van de diensten is uitvoerig overleg uit veiligheidsoverwegingen ook niet wenselijk. Het heeft echter als bijkomend voordeel dat de medewerkers zo de verantwoordelijkheid krijgen en deze ook wel moeten nemen. De top van de organisatie hoeft (en kan!) daardoor niet micro-managen. Eigenlijk dus een combinatie van horizontaal (zelfsturend) en verticaal (directief) organiseren en een belangrijke factor voor het succes van de maffia.
Een derde belangrijke succesfactor is hoe ze met nieuwe medewerkers omgaan. Je zult begrijpen dat men voor het toetreden tot een cel van de maffia niet over een nacht ijs gaan. De proeftijd duurt vaak minimaal 18 maanden. En als je dan toetreedt, is dat voor het leven. Als er twijfel is, is het een te groot risico om iemand aan te nemen en zal dat dus ook niet gebeuren: bij twijfel niet inhalen!
Lessen voor de zorg
Wat kunnen we hier nu van leren in de zorg? Waar staat uw organisatie voor? En weten de medewerkers dat eigenlijk ook? Hoe krachtig duidelijk merkwaarden kunnen zijn schreef ik al eerder in mijn blog over Coolblue. ‘Gewoon verwonderen’ zit daar in het DNA gebakken en zult u direct herkennen als u aan Coolblue denkt. Ga er maar niet vanuit dat iedereen de beleidsplannen en jaarverslagen leest, dus zorg dat waar uw organisatie voor staat kristalhelder en beknopt is. Dat beklijft veel beter dan lange ingewikkelde missies en strategieën.
Een volgende les leerde ik ook al van het Korps Commando Troepen. Stop met vergaderen! We hebben er in de zorg een handje van om alles met iedereen te bespreken. Vaak met de gedachte om ‘draagvlak’ te creëren. Het resultaat is echter dat ook mensen die weinig verstand van zaken hebben een mening hebben waar je dan ‘iets mee moet’. Zorg dus dat degene die de taak moet uitvoeren weet wat het doel en de kaders zijn en vertrouw er vervolgens op dat hij het beste weet hoe hij dat moet bereiken.
Bij twijfel niet inhalen
Maar daarvoor heb je natuurlijk wel geschikte medewerkers nodig. Je kunt de verantwoordelijkheid niet geven aan mensen die dat niet kunnen dragen. En daar lopen we in de zorg wel direct tegen een probleem aan met de arbeidsmarktproblematiek. Ook ik heb in het verleden mensen aangenomen omdat we heel hard iemand nodig hadden, maar achteraf bleken die toch niet geschikt te zijn. Misschien toch goed om dit bij het eerstvolgende sollicitatiegesprek in gedachten te houden: bij twijfel niet inhalen. De maffia vaart er in ieder geval wel bij…
Deze blog is gebaseerd op het boek ‘Van Capo tot CEO’ van Jan-Joost Kroon, dat nog veel meer leerzame inzichten bevat.
