Zorgaanbieder Omring (kop van Noord-Holland) heeft de visie en koers voor de komende jaren aangescherpt en is daarbij tot een conclusie gekomen die vergaande gevolgen heeft voor de inrichting en werkwijze van de organisatie: digitalisering is key. Omring wil een digitale en datagedreven organisatie zijn.
Iedereen die in of voor de zorg werkt, weet het: de houdbaarheid van onze zorg staat onder druk en digitalisering is een deel van de oplossing. “Het is een vraagstuk dat ook op ons afkomt”, zegt Jolanda Buwalda, voorzitter van de raad van bestuur van Omring. “En het raakt ons in alle geledingen van de zorg – zowel in de care als de cure – want wij richten ons op allebei. Het kon dus niet anders dan dat wij onszelf de vraag moesten stellen: wat blijven we doen, wat gaan we doen en waar stoppen we mee? En hoe bereiken we mensen in ons werkgebied al voordat ze cliënt worden, om hen te ondersteunen in wat zij zelf kunnen doen om geen cliënt te worden; of zo lang mogelijk te voorkomen dat ze afhankelijk worden van zorg en ondersteuning?”
Onder de streep kwamen alle vragen neer op die ene vraag: hoe worden wij als zorgaanbieder toekomstbestendig? Buwalda is ervan overtuigd dat de weg daarnaartoe zich niet laat vertalen als een stip aan de horizon, maar dat het een bewegend doel is waarnaar alle betrokkenen samen naar op weg moeten, als een reisgezelschap. Ook is ze ervan overtuigd dat digitalisering er een grote rol in speelt. Vandaar de keuze voor Expeditie Omring.
Digitaal willen zijn
Expeditie Omring is niets meer of minder dan een herijking van de koers van de organisatie, stelt Buwalda. “Niet old school, maar vanuit het verlangen digitaal te kunnen zijn. En dit niet omdat het de toekomst is die op ons afkomt en ons er dus toe verplicht, maar omdat we daarin een leidende rol willen spelen. Dat kun je alleen als je het doorgrondt.” CIO Marcel Ensing vult aan: “Niet afwachten dus, maar tijdig de visie en strategie aanpassen. Persona’s ontwikkelen van de cliënt en medewerker van de toekomst en de digitale mogelijkheden inventariseren. En niet blijven hangen in digitale dingen doen, maar echt de stap zetten van digitaal doen naar digitaal zijn.” Daarbij is het zaak dat digitalisering en vitaliteit hand in hand gaan, stelt Buwalda. “Wat wij ontwikkelen moet in overeenstemming zijn met wat de samenleving ervaart, namelijk het belang om zo lang mogelijk in het leven aan de vitaliteitskant van de zorg te blijven. In de digitale revolutie die op ons afkomt proactief en met menselijke maat op weg gaan. Collectief bewustzijn creëren van je doel en stijl. Dan hoef je ook geen modieus change-programma te doen.
”Bij Omring staat de cliënt ook in de ontwikkelde meerjarenvisie digitalisering centraal, stelt Ensing. “Het begint vanuit de cliëntreis die als een soort satéprikker door de hele organisatie heen gaat. “Die cliënt wil je zo optimaal mogelijk ondersteunen, wat logischerwijs betekent dat je de medewerkers op één zet om die cliënt optimaal te kunnen ondersteunen.” Dus moeten beide partijen worden meegenomen in het proces. De medewerker die niet direct overtuigd is dat een medicijndispenser even veilig is als persoonlijke medicijnuitgifte. En de cliënt die een zorgtechnologische toepassing eng of onwennig kan vinden.
Regie op ICT
Maar Buwalda besefte dat meer nodig was dan alleen de medewerkers en de cliënten meenemen op reis. Ook in de organisatie moest iets veranderen. Na een mislukte cloud-missie werd Ensing aangetrokken om de problemen op dat gebied te inventariseren. Toen hij dit gedaan had kreeg hij vervolgens de vraag: wil je ook blijven om ze op te lossen? “Die uitdaging wilde ik aangaan”, vertelt hij, “en ik kreeg daarbij de ruimte om dit rigoureus aan te pakken. Omring had op dat moment een ICT-afdeling met de handen aan de knoppen. Mijn idee was: daar moeten we mee stoppen. Alles wat op dat gebied beter en goedkoper op de markt beschikbaar is, kopen we in als dienst. De stap zetten van een traditionele ICT-organisatie naar een CIO-office dat regie neemt op de af te nemen ICT-diensten. We zijn een zorgbedrijf tenslotte, geen ICT-bedrijf.
”Om hieraan concreet invulling te geven, is informatiemanagement opgezet als schakel tussen de business en de ICT. “En we zijn gaan werken volgens een architectuur: denken voordat je gaat doen”, vervolgt Ensing, “altijd oplossingsgericht dus. Daarbij staan we in verbinding met onze omgeving: de thuiszorg, de huisarts, het ziekenhuis, om te waarborgen dat informatie altijd op het juiste moment op de juiste plaats beschikbaar is. Met heel veel aandacht voor informatiebeveiliging uiteraard. En uiteraard met gebruikmaking van dashboards om te zorgen dat data stuurinformatie kan worden.
”De volgende stap is volgens Ensing de opzet van een Data Analyse Centrum om een actieve rol te kunnen spelen in mensen langer gezond en zelfredzaam te houden. “Datagedreven werken kortom, om geen beslissingen te hoeven nemen op basis van onderbuikgevoel, maar dit te kunnen doen op basis van feiten.”
De waarde van data
Datagedreven werken raakt de hele organisatie, stelt Buwalda. “Het helpt je ook om patronen te herkennen in de zorg. We doen nu assessments met cliënten – samen met hun naasten – om in kaart te brengen welke kwetsbaarheden ze hebben en wat ze met die kwetsbaarheden nog kunnen. Daaruit komt een behandel- of begeleidingsplan. Door die assessments op gezette tijden te herhalen, breng je patronen in kaart die je als organisatie helpen om te ontdekken of we de juiste zorg en begeleiding bieden, of we onze woningen goed inrichten, of cliënten nog meer kunnen dan we dachten dat ze konden. Als je data op die manier gaat gebruiken, gaat het echt leven voor mensen. Dan laat je de praktische waarde ervan zien.” Ensing vult aan: “Data van de inzet van zorgdomotica kan ook heel waardevol zijn. De data van sensoren die cliënten kunnen gebruiken om hen meer bewegingsvrijheid te geven of minder afhankelijk te worden van zorg en ondersteuning, kunnen we bijvoorbeeld geanonimiseerd heel goed gebruiken voor preventiedoeleinden.”
Kanteling ten goede
Omring probeert overal kennis vandaan te halen die kan helpen om het meerjarenplan digitalisering verder vorm te geven. “Een congres in San Diego bijvoorbeeld in november 2019 heeft ons heel veel nieuwe ideeën opgeleverd, zoals digital human Wendy. Tijdens de coronacrisis hebben we haar ingezet om vragen van cliënten en burgers te beantwoorden. De volgende stap is onderzoeken of we haar ook kunnen inzetten voor het beantwoorden van veel gestelde vragen over onze organisatie en onze dienstverlening, of aan de start van de assessments waarover Jolanda het had.
”Het zijn stappen die de expeditie boeiend maken, en die ook vruchten afwerpen, zegt Buwalda afsluitend. “Het is nog niet zo lang geleden dat zorgmedewerkers bang waren dat automatisering voor hen tot baanverlies zou leiden. Met de krapte op de arbeidsmarkt waarmee we nu in de zorg te maken hebben, is voor iedereen duidelijk dat dit echt niet aan de orde is. Met digitale hulpmiddelen kun je juist taken bij mensen weghalen die zij niet graag uitvoeren en waarvoor zij niet voor de zorg hebben gekozen. Arbeidsintensieve taken als zorgadministratie bijvoorbeeld. Het beeld is echt aan het kantelen. Digitalisering en data zijn ook een toevoeging aan de professionalisering en verkleinen blinde vlekken in de uitoefening van het vak.”
