Er is geen tekort aan verpleegkundigen…

… Waar een tekort aan is, is aan verpleegkundigen die willen werken onder de huidige omstandigheden. Het huidige narratief, versterkt door de pandemie, benadrukt het harde werken, lage salaris, gebrek aan flexibiliteit en de overvloed aan administratieve taken (tot wel 40%) onder verpleegkundigen. De cijfers liegen er niet om, ondanks de mooie oproep van mijn goede vriend Maurice van den Bosch (bestuursvoorzitter AVL) om vooral ook naar de positieve kant te kijken.

Persoonlijk ben ik vaker beschuldigd van te veel optimisme dan van te veel kritiek, maar de cijfers vertellen toch écht een duidelijk verhaal. In de VS is (binnen 60 Magnet-ziekenhuizen) de administratieve last de voornaamste oorzaak van burn-out onder artsen (70%) en onder verpleegkundigen (53%). 

Het is belangrijk om hierbij in ogenschouw te nemen dat verpleegkundigen het grootste deel van de administratieve registraties op zich nemen. Zowel artsen als verpleegkundigen zijn niet de zorg in gegaan om als veredelde data-entry-clerck aan de slag te gaan, terwijl in de praktijk dit bijna de helft van hun werk is geworden.

Niet de aangewezen persoon

Voor veel administratieve handelingen is het maar zeer de vraag of de verpleegkundige überhaupt de aangewezen persoon is, dan wel overgekwalificeerd is. Zouden zij niet juist bezig moeten zijn met zorg leveren in plaats van documentatie? Wat kan de rol van AI in deze zijn? Nu wordt deze technologie vooral nog ingezet voor diagnose en behandeling en nog niet zozeer voor het terugdringen van administratieve taken.

De EPD's van de wereld hebben hun belofte op dit gebied niet kunnen waarmaken. Het moet toch mogelijk zijn om met alle kracht van AI, niet alleen transcripties te maken, maar ook voorstellen te doen van wat waar genoteerd moet worden, dat klaar te zetten ter accordering door de arts of verpleegkundige. De focus op de life science-kant is prima, maar hier is minstens een significante impact te maken. 

Het verschil tussen innovatie bij artsen en verpleegkundigen is dat laatstgenoemden de hele persoon, in plaats van alleen de aandoening, in beschouwing nemen. In de zorg blijven we hangen in het industriële tijdperk, terwijl de maatschappij zich al in het digitale tijdperk bevindt. 

Blije verpleegkundigen

Als we er van uit gaan dat de verhouding specialist versus verpleegkundige 1:10 is, staat elk procent terugdringing van administratieve last voor verpleegkundigen gelijk aan 10 procent voor artsen. Dan levert 10 procent beperking van die administratieve last heel wat meer tijd voor heel veel verpleegkundigen op, plus veel blije verpleegkundigen. 

Natuurlijk overdrijf ik hier een beetje, maar veel verpleegkundige innovatie wordt niet als zodanig erkend. Verpleegkundigen lopen er ook niet mee te koop: ze lossen het gewoon op. Op het vlak van life science, digitalisering of data noemen we al snel iets een innovatie. Als een verpleegkundige echter in het zorgproces een aanpassing maakt, dat door de afdeling of zelfs erbuiten wordt overgenomen heet het ‘procesverbetering’. Dit heeft dus enerzijds te maken met definitiesfeer, anderzijds met hoe het - in dit geval door de verpleegkundigen - ervaren wordt. Verpleegkundigen innoveren zonder het 'innoveren' te noemen.

Niet uit te leggen verschillen

Het is opmerkelijk dat waar er voor artsen betaaltitels zijn om diagnoses te stellen en actie te ondernemen op basis daarvan, hetzelfde niet geldt voor bijvoorbeeld het starten van bedrijven. In de VS moest een uiterst gekwalificeerde verpleegkundige vanwege de wetgeving een arts inhuren (die niets deed behalve zijn naam verbinden en een licentie aan de startup koppelen) om het bedrijf te mogen oprichten.

Het is ook opmerkelijk (en erg) dat slechts 2 procent van alle startups die door vrouwen worden geleid, hun financiering rond krijgen (alweer een voorbeeld uit de VS, maar het zal in Nederland niet heel anders zijn). Het gros van de verpleegkundigen zijn dames, die als ze met hun idee naar buiten willen en een startup willen maken, hier dus hard tegen aan lopen. 

Om alle bovengenoemde redenen treffen jullie zowel in deze editie, als op de ICT&health World Conference van 14-16 mei, een sterke focus op verpleegkundigen aan. Zullen we daarom eens het echte tekort aan verpleegkundigen op gaan lossen? Want er is dus geen tekort aan verpleegkundigen an sich, maar een tekort aan verpleegkundigen die (nog) in de zorg willen werken.