De waterproef was een godsoordeel. Godsoordelen (ook het tweegevecht en de vuurproef) waren overblijfselen van de Germaanse wetgeving. In 1215 werden ze door paus Innocentius III (What’s in a name?) verboden, maar men ging gewoon door met de waterproef. Godsoordelen dienden als middel om de schuld van de aangeklaagde vast te stellen in de ‘wetenschap’ dat, als een persoon onschuldig was, God deze onschuldige zou redden. Concreet bestond de waterproef er uit dat de beschuldigde met gebonden handen en voeten in het water gegooid werd. Als de beschuldigde zonk, was deze onschuldig. Als de beschuldigde bleef drijven, dan was het een heks en werd deze gemarteld en/of meteen geëxecuteerd.
Startups in de zorg zijn anno 2018 meestal hetzelfde lot bezegeld als de arme beschuldigden in de Middeleeuwen. Initieel worden startups in een situatie geplaatst waar ze in de praktijk niet kunnen overleven. Als ze - bij mirakel - toch overleven, worden ze publiekelijk geëxecuteerd. Welke organisaties zorgen nu voor een omgeving die het equivalent is voor de waterproef voor startups?
Onderzoeksorganen en academici
Startups beloven bepaalde resultaten of verbeteringen. Het spreekt voor zich dat we met z’n allen eisen dat die beweringen grondig onderzocht worden, volgens de regels van de wetenschappelijke kunst. Het spreekt ook voor zich dat zo’n onderzoek tijdsintensief is: een peer review (beoordeling door vakgenoten) duurt gemiddeld 12-18 maanden.
In de praktijk komt het er op neer dat - tegen de tijd dat de peer review voltooid is - de technologie verouderd is, er nieuwe of alternatieve oplossingen gevonden zijn, de startup geen inkomsten kon genereren in afwachting, … Kortom, de kans dat de startup deze periode overleeft, is gering. Gebeurt dat toch, dan eist een ander onderzoeksorgaan nog een studie, al dan niet ingefluisterd door een gevestigde waarde die geen belang heeft bij nieuwe ontwikkelingen in de markt.
Media
Het verbaast ons niets dat de media inzomen op alle mogelijke gevaren die een startup mee brengt. Populaties die hun werk verliezen, robots die gevaarlijke beslissingen nemen, dodelijke ongelukken, data die in de foute handen kan belanden … de media staan er vol van.
Daar waar de opmerkingen meestal (deels) terecht zijn, zijn ze tegelijk erg éénzijdig. Zoals dat ene dodelijke ongeval met een Tesla dat het wereldnieuws haalde. Iedereen heeft dan de mond vol over alle mogelijke gevaren van nieuwe technologie, maar tegelijk worden de gevaren van de huidige aanpak verzwegen. Zelfrijdende wagens hebben inderdaad al gezorgd voor ongevallen met dodelijke afloop, maar het zijn absolute amateurs op dat vlak vergeleken met mensen.
Indien negatieve en éénzijdige verslaggeving een jonge startup treft, dan is die veelal dodelijk. Mocht de startup dit overleven, dan is de kans groot dat die alsnog getroffen wordt door het rondvliegende ‘puin’ van de gevolgen.
