De barcode, ofwel de streepjescode, is 44 jaar oud. Oorspronkelijk geïntroduceerd in de detailhandel, heeft de barcodering ook in de gezondheidszorg zijn weg gevonden. De barcode wordt in Nederland door standaardisatie-organisatie GS1 Nederland beheerd. Minister Bruno Bruins (Medische Zorg & Sport) liet de Tweede Kamer onlangs weten de barcode verder te stimuleren ter beheersing van kosten van genees- en hulpmiddelen.
De GS1-codes zijn de nummers onder de streepjes en hebben altijd een vaste structuur. Om codes snel en automatisch te kunnen lezen met een (hand)scanner, worden ze weergegeven in de vorm van streepjes (barcode). Dat is het symbool dat verwijst naar gegevens die in een databank opgeslagen staan. Dit kan de streepjescode zijn, maar ook een QR-code voor kleinere verpakkingen of voor afzonderlijke medicatie.
In de gezondheidszorg wordt de barcode onder meer gebruikt om gegevens over medicatie en medische hulpmiddelen te kunnen scannen. Verder wordt de barcode door het Voedingscentrum ingezet bij de ‘Kies ik gezond’ voedingsapp. Door via de smartphone de barcode op een etiket te scannen, kan de consument met zien welke ingrediënten er in het product zitten.
Barcode onmisbaar in zorg
Volgens Pieter Maarleveld, directeur GS1 Nederland, zijn barcodes inmiddels in sectoren zoals de zorg onmisbaar. Daar bevordert het bijvoorbeeld de patiëntveiligheid. Je wilt een hartpatiënt wel de juiste medicatie geven. Dat wordt binnenkort Europawijd geregeld.
“Artsen registreren dan de geneesmiddelen via het elektronisch voorschrijfsysteem (EVS). De geneesmiddelen krijgen per ampul of pil een barcode. De verpleegkundige zet de geneesmiddelen klaar en brengt deze naar de patiënt, scant de medewerkerspas, het polsbandje van de patiënt en elk geneesmiddel dat is voorzien van een barcode. Het systeem controleert of het de juiste medicijnen zijn, in de juiste dosis en voor de juiste patiënt. Als dit klopt dan dient hij/zij het geneesmiddel toe. Wel zo veilig.”
Schippers: barcode verbetert veiligheid
Voormalige minister Schippers van VWS schaarde zich begin 2017 achter het landelijk invoeren van barcodering tot op toedieningsniveau bij medicatie. Dat deed zij nadat een rapport van Capgemini duidelijk de voordelen aangaf: behalve tot 21 miljoen euro per jaar aan kostenbesparingen voor de zorgketen ook het
elimineren van toedieningsfouten - ofwel beter voor de patiëntveiligheid. Eenzelfde verplichting gaat vanaf 2020 EU-wijd gelden voor geneesmiddelen: de FMD-regulering.
Verder kan barcodering gebruikt worden om medische hulpmiddelen door de hele keten heen te registreren, iets dat vanaf 2021 door de EU-verordening MDR verplicht wordt. In Nederland worden er al maatregelen getroffen om vanaf 2018
implantaten verplicht te registeren. dat heeft overigens ook voor kritiek gezorgd.
Beheersing kosten zorg
Minister Bruno Bruins (Medische Zorg & Sport) informeerde de Tweede Kamer onlangs over de uitwerking van maatregelen uit het Regeerakkoord ter beheersing van kosten van genees- en hulpmiddelen. De minister zet in lijn met het Regeerakkoord verder in op het stimuleren van de invoering van barcodering. Het doel is om de komende periode de kosten van genees- en hulpmiddelen verder te beheersen en tegelijkertijd te zorgen dat genees- en hulpmiddelen toegankelijk en beschikbaar blijven voor patiënten.
Patiënten moeten volgens Bruins kunnen vertrouwen op goede, tijdige en betaalbare toegang tot geneesmiddelen en hulpmiddelen, nu en in de toekomst. Daarom kiest de minister voor een pakket van maatregelen en initiatieven dat inzet op
aanvaardbare prijzen van genees- en hulpmiddelen én op het toegankelijk en beschikbaar houden van geneesmiddelen en het verminderen van bijbetalingen voor patiënten. Met dit pakket realiseert hij naar verwachting de beoogde besparing uit het Regeerakkoord oplopend tot 467 miljoen euro.
Minder kans op medicatiefouten
In lijn met het Regeerakkoord wordt verder ingezet op het stimuleren van de invoering van barcodering, zowel bij hulpmiddelen als bij geneesmiddelen. Dit ook omdat barcodering een bijdrage kan leveren aan de verbetering van de patiëntveiligheid (minder kans op medicatie fouten en betere traceerbaarheid van medische hulpmiddelen) en de doelmatigheid (efficiënter voorraadbeheer).
Bij geneesmiddelen die in ziekenhuizen worden gebruikt is zo’n 80 procent van de primaire verpakking al voorzien van een barcode. Daardoor wordt bedside scanning mogelijk: de barcode van het geneesmiddel wordt dan gekoppeld aan de gegevens van de patiënt. Er is een kleine werkgroep met vertegenwoordigers vanuit de ziekenhuisapothekers en groothandels bezig om uit te zoeken op welke wijze de resterende 20 procent van deze geneesmiddelen ook voorzien kan worden van een barcode op de primaire verpakking.
