Binnen het Radiotherapiecentrum van HMC Antoniushove in Leidschendam wordt AI gebruikt bij het maken van het bestralingsplan voor prostaatkanker. Het gaat specifiek over een aantal handelingen die AI veel sneller kan uitvoeren dan zorgprofessionals. Op die manier maakt AI de zorg efficiënter en kunnen zorgprofessionals hun medische kennis optimaal benutten voor het verder verbeteren van de bestralingsplannen.
Een van de behandelopties voor patiënten met prostaatkanker is bestraling. Daarbij wordt voorafgaand aan de behandeling altijd een bestralingsplan gemaakt om te voorkomen dat gezonde organen in de buurt van de prostaat, zoals de blaas, ook straling krijgen. Hiervoor moet eerst op de CT-scan van de patiënt worden aangeduid welke organen zichtbaar zijn. Een routinematige, steeds terugkerende handeling waar AI heel geschikt voor is.
Daarom heeft HMC Antoniushove nu een AI-model dat is getraind in het herkennen van organen en botstructuren op een CT-scan, gekoppeld aan de software waarmee het ziekenhuis bestralingsplannen maakt. Zo kan de juiste hoge stralingsdosis worden toegepast op de tumor met zo min mogelijk schade aan het omliggende gezonde weefsel. Het Catharina Ziekenhuis werkt al sinds 2022 met dergelijke AI-gegenereerde bestralingsplannen bij borstkanker.
Tijdswinst
Joke van der Klein en Myrna Alders werken als radiotherapeutisch laborant bij HMC Antoniushove en zijn enthousiast. Van der Klein: “Het handmatig intekenen van de organen op de computer kost ons ongeveer 15 minuten, AI doet dit in 35 seconden. Dat is tijdswinst. Na de druk op de knop zie je AI in beeld razendsnel rekenen. Uiteraard controleren we het resultaat van AI daarna altijd nog met onze kennis en ervaring. Het is een balans tussen vertrouwen in AI én menselijke controle.”
In de afgelopen periode zijn er uitgebreide tests gedaan met AI en zijn de interne processen van HMC Antoniushove aangepast. Inmiddels zijn ze zover dat AI in de praktijk kan worden ingezet voor patiënten met prostaatkanker. Er wordt ook onderzocht hoe AI ook voor andere kankersoorten kan worden ingezet.
Toekomstplannen
De ontwikkelingen op het gebied van AI voor de medische zorg gaan razendsnel. In de toekomst wil HMC Antoniushove AI ook gaan gebruiken bij de daadwerkelijke behandeling, op het moment dat de patiënt op het bestralingstoestel ligt. Tijdens die behandeling moet de patiënt heel stil op de bestralingstafel liggen, vaak in een ongemakkelijke houding, om te zorgen dat de straling precies op de juiste plek wordt toegediend. AI brengt in het bestralingsproces een grote rekentijdwinst met zich mee en kan die tijd zo verkorten.
Klinisch fysicus radiotherapie Jean-Paul Kleijnen: “HMC is klaar voor deze volgende stap met AI. We volgen de innovaties in de software op de voet en kunnen dus direct inhaken op nieuwe beschikbare modules voor het verbeteren van onze bestralingsplannen.” Al blijft het werken met AI volgens hem wel mensenwerk: “Wij controleren en monitoren steeds de uitkomsten van AI. Doet de AI-software nog wel wat wij denken dat hij doet? Ook nemen we duidelijk in onze werkwijze mee welke uitkomsten op AI zijn gebaseerd en goed zijn bevonden door de specialist.”
