Ieder mens heeft het recht om mee te doen in de maatschappij. In het hele land worden drempels uit winkels gehaald, heeft die bibliotheek een afdeling voor luisterboeken en hebben verkeerslichten een rateltikker om aan te geven dat het veilig is om over te steken. In de fysieke wereld zijn aanpassingen voor mensen met een handicap gebruikelijk. Helaas blijft de toegankelijkheid van de digitale zorg achter. Juist daar waar een alternatief niet beschikbaar is.
In Nederland hebben in totaal rond de 4 miljoen mensen een beperking. Daarvan hebben 770 duizend mensen gehoorproblemen, zijn er 740.000 kleurenblinden en zijn er 300.000 mensen met een visuele beperking of blindheid. Ook zijn er nog diverse andere beperkingen zoals op cognitief en motorisch vlak, die het gebruik van apps moeilijker maken.
Problemen ouderen met apps
Daarnaast zijn er 3,4 miljoen ouderen die geregeld problemen ondervinden met het gebruik van apps. Ouderen zijn over het algemeen minder digitaal vaardig, hebben een toenemende visuele beperkingen en hebben moeite met leren. Juist deze doelgroep ontvangt een groot deel van de zorg. Werkt jouw app of website nog goed met groot lettertype? Uit onderzoek blijkt namelijk dat 1 op de 3 mensen tekst vergroting aan heeft staan en 1 op de 4 een donkere modus (wil) gebruiken om het contrast te vergroten.
EU-wetgeving op dit gebied is in het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid vertaald. Deze wetgeving stelt dat overheden verantwoording af moeten leggen en moeten werken naar volledig toegankelijke websites en apps. Ook hebben in 2019 het Europees Parlement en de Raad de European accessibility act aangenomen.
Deze wet bepaalt dat producten en diensten een minimumniveau van toegankelijkheid moeten bieden zodat ze in alle EU-lidstaten verspreid kunnen worden. De wet treedt in werking in 2025 en is van toepassing op onder anderen elektronische communicatiediensten, openbaar vervoer, bankdiensten en online verkoop. De wetgeving zal ook zijn impact op de zorg hebben.
Toegankelijkheid digitale zorg
Ook de zorg maakt steeds meer digitaal mogelijk: online apotheek, videobellen met een arts, zelf online een afspraak maken, zelftesten en de gegevens digitaal doorgeven aan de behandelaar of aan het PGO. Dat dit enorme kansen biedt, is evident. Toch is het niet voor iedereen mogelijk mee te doen.
Uit tests van stichting Appt blijkt dat bij de ontwikkeling van de apps de grote spelers op de zorgmarkt niet of weinig aandacht besteden aan toegankelijkheid. Veel applicaties, maar ook Mijn-zorgverlener omgevingen, zijn niet geschikt voor gebruik door mensen met een ernstige visuele of lichamelijke handicap. Zo is het bij veel apps niet mogelijk om de app te blijven gebruiken na het draaien van het scherm, is niet alle tekst leesbaar als de lettergrootte wordt aangepast of vallen hele delen buiten het scherm. Zeker bij het gebruik van hulpmiddelen gaat het vaak fout. Er is gewoon vaak nog nooit naar gekeken.
Ook de optie om het scherm te laten voorlezen door een ‘schermlezer’ biedt weinig soelaas. Geregeld wordt er letterlijk in een andere taal uitgesproken wat het scherm toont, worden afbeeldingen niet beschreven en wordt er geen auditieve informatie gegeven als de gebruiker iets fout invult. Dit alles zorgt er voor dat een deel van de Nederlanders niet of in beperkte mate gebruik kan maken van de voordelen die digitale zorg brengt.
Toegankelijkheid apps by design
Het toegankelijker maken van digitale zorg begint bij de gewaarwording dat er een toegankelijkheidsprobleem is. Net als veiligheid zou ook toegankelijkheid in de ontwerp- en ontwikkelfase meegenomen moeten worden. Alleen dan kunnen grote groepen mensen met beperkingen ook profiteren van de gemakken en de winst van de digitale zorg. Door gebruik te maken van de checklist van de stichting Appt (zie bronnen) kan je er achter komen of jouw app voldoet aan de minimale standaarden van toegankelijkheid.
