De digitale zorg, zo bleek tijdens de ICT&health Experience afgelopen week, heeft nog een lange weg naar volwassenheid af te leggen. ‘We zitten nog in het stenen tijdperk van de digitale zorg. Er is nog veel te veel fragmentatie. Het staat nog in de kinderschoenen.’
Met die uitspraken stond Dianda Veldman, directeur/bestuurder van de Patiëntenfederatie, zeker niet alleen tijdens de ICT&health Experience, donderdag 26 januari in Utrecht. Onder meer Lucien Engelen (directeur reshape Center Radboudumc) en Jeroen Tas (CEO Connected Care & Health Informatics , Member Executive Committee Philips) deden vergelijkbare uitspraken. Logischerwijze keek Veldman vooral vanuit de patiënt naar dat stenen tijdperk van de digitale zorg. Die patiënten zijn nog veel te weinig bekend met wat er mogelijk is of wordt door de inzet van ehealth-oplossingen. Er is op alle niveaus in de gezondheidszorg nog te weinig transparantie op dit gebied, al zijn er met initiatieven zoals de afgelopen week gehouden Nederlandse ehealth-week pogingen om die bekendheid en transparantie te verbeteren.Patiënt aan zet
‘Ik hoor overal dat de patiënt nu aan zet is, maar dat is een moeizame overgang. De zorg is heel lang om de specialisten heen georganiseerd. Er is wel inzicht dat het nu anders moet en met ehealth ook kan, maar er zijn nog maar weinig voorbeelden om dit in de praktijk te tonen.’ Tijdens het debat later op de Experience zal Veldman op het punt van ‘patiënt aan zet’ duidelijk haar mening geven aan debatgenoten – Behalve Lucien Engelen en Jeroen Tas ook Erik Gerritsen (Secretaris-generaal bij VWS) en Mark van Houdenhoven (directeur-bestuurder St. Maartenskliniek). Het initiatief om zorg te verbeteren via onder meer e-health toepassingen en financiering hiervan, wordt te veel op het bordje van die patiënt gelegd, vindt Veldman.E-team
De Patientenfederatie heeft een eigen e-team opgericht met vloggers, die onder meer tijdens de Nederlandse E-healthweek een hele reeks digitale toepassingen in beeld heeft gebracht. Deze vloggers – zoals diabetici, nierpatiënten, mensen met jicht – zullen ook de komende tijd nog hun ervaringen met digitale toepassingen in de zorg delen, om zo meer bewustzijn te creëren. Samen met twee van de vloggers bracht Veldman een Top 3 en enkele over op het publiek voor wat betreft drempels en mogelijkheden die patiënten ervaren als afnemers van ehealth. “Het is echt geen rocket science wat ik hier sta te verkondigen, het kan en moet gewoon gedaan worden.” De top 3: meer inzicht in de eigen gezondheid, het zelf op afstand meten en overleggen met specialisten van meetwaarden en snel en makkelijk zorg regelen. De tips: betrek patiënten bij ontwikkeling van ehealth en digitale toepassingen, betrek ook alle stakeholders bij dergelijke toepassingen, en laat patiënten zelf kiezen voor hun zorg. Belangrijk op veel gebieden –zoals toegang tot de eigen patiëntinformatie, meer transparantie, de mogelijkheid om zelf voor digitale zorg te kiezen – is dat alle onderliggende systemen gekoppeld zijn. EPD’s, ECD’, ziekenhuissystemen, huisartsen- en apotheeksystemen. Mede vanuit de Patiëntenfederatie is hiervoor het MedMij initiatief tot stand gekomen. Dit initiatief heeft als doel om in 2019 voor iedereen die dat wil toegang te bieden tot alle eigen medische gegevens in alle systemen, waarbij patiënten kunnen bepalen welke specialist welke gegevens mag inzien. Veldman: “Wij willen met alle partijen in de zorgketen om tafel om dit ook werkelijk te realiseren.”TOP 3
- Meer inzicht in de eigen gezondheid. Meer eigen regie via bijvoorbeeld een patientenportaal. Dit bespaart tijd, dekwerk en overbodige zorgen en biedt mogelijkheden tot eerder ingrijpen vanuit zowel de kant van de specialist als de patient. Eigen (via sensors verkregen) data kan eventueel geupload worden, waarop een behandeling aangepast kan worden om de effectiviteit te verbeteren dankzij meer inzicht voor de specialist.
- Zelf meten, op afstand, van meetwaarden. Dit betekent sneller, eerder en meer inzicht in de persoonlijke medische situatie. Het betekent ook dat een patiënt veel minder vaak naar het ziekenhuis moet, alleen als het nodig is.
- Snel en makkelijk zorg regelen. Zaken zoals consults op afstand, het uitwisselen van gegevens. Er is vaker en eerder contact voor bijvoorbeeld een checkup, of een controle als meetwaarden afwijken. Een simpel voorbeeld, van vlogger Rien, is het zelf online kunnen regelen van herhaalrecepten en kunnen aanpassen van bijvoorbeeld de benodigde dosering.
3 Tips
- Betrek patiënten bij de ontwikkeling van digitale toepassingen, apps etc. Anders blijft het vaak een goed idee dat slecht wordt uitgevoerd, omdat het niet aansluit op gebruikersbehoeften.
- Betrek alle stakeholders, want onbekend maakt onbemind. Vlogger Carine merkte bij haar zwangerschap dat er een groot gebrek aan communicatie was tussen de betrokken specialisten, ook al was er een nieuw systeem dat dergelijke communicatie onderling zou verbeteren. “Mijn enthousiasme eindigde uiteindelijk in teleurstelling, omdat ik vaak zaken nog twee of drie keer moest vertellen.”
- Laat mensen zelf kiezen. Vaak willen patiënten wel, maar de zorgverlener nog niet. Is een huisarts onwillig om de mogelijkheid van e-consult te bieden – vanwege kosten, onduidelijkheid inzake regulering – dan moet het makkelijker worden om de gewenste zorg elders te zoeken.
