De woon- en leefomgeving als medicijn: het wordt tijd dat we met zijn allen gaan werken aan een voorspellende, preventieve en stimulerende woon(zorg)omgeving. ‘Wonen is de manier waarop wij ‘zijn’, citeert prof.dr.ir. Masi Mohammadi tijdens haar presentatie op het ICT&health congres vandaag in het Scheveningse Circustheater. “De fysieke ruimte draagt bij aan ons welbevinden en de zelf- en samenredzaamheid van mensen.” Vanuit Deel Academy werkt Mohammadi met een divers team aan het realiseren van dit doel.
“Het gaat om het herinrichten van onze ‘100 jaar’ wordende samenleving. Het zorgsysteem is gericht op de 60-jarige als oudere. Maar steeds meer mensen worden honderd. Dus de zorg-, maar ook de woon- en leefomgeving moet heringericht worden. Binnen Deel Academy werken we aan die voorspellende, preventieve en stimulerende woonomgeving om mensen te activeren, stimuleren, gezonder te maken en te houden.”
Woon- en leefomgeving stimuleert niet
Nu is het zo dat een woon- en leefomgeving mensen vaak niet stimuleert om meer te doen aan de eigen gezondheid, om binnen hun beperkingen het maximale uit hun leven te halen en zo fysiek en mentaal gezond te blijven. Met sociale en technologische innovaties kan dit ondersteund worden. “Hoe kunnen we met slimme technologie sociale kracht en omgevingskracht laten samensmelten tot een nieuwe manier van wonen.”
Andere congressprekers, zoals Joep de Groot, bestuursvoorzitter van zorgverzekeraar CZ, roepen op om Nederland niet langer het land van pilots te laten zijn. Mohammadi pleit er echter voor om pilots niet in de ban te doen. Ze zijn hard nodig om tot een beginpunt te komen en om van te leren. Zo lopen er diverse pilots – living labs - verspreid over Nederland om de woon- en leefomgeving her in te richten voor die 100-jarigen.
Zorg in eigen leefomgeving
Het living-labproject ‘Empathische Woning’ draagt bijvoorbeeld bij aan de gezondheidsmissie om zorg meer in de eigen leefomgeving te organiseren. Samen met een dertigtal bedrijven en (zorg)organisaties is er een stress-verminderende woning gemaakt die mensen met beginnende dementie helpt om zelfredzaam thuis te wonen. Deze mensen kampen vaak met een verstoord dag- en nachtritme.
Met behulp van licht, geluid en geursignalen ‘leidt’ het huis de bewoners op een vriendelijke, maar duidelijke wijze door de dagelijkse activiteiten. Denk aan een projectie van een boterham op de muur tijdens lunchtijd of geluids- en beeldsignalen die de senior naar de keuken begeleidt waar die met behulp van slimme technologie een ei kan bakken of een boterham kan smeren.
Mee blijven doen
Behalve de woonomgeving moet ook de leefomgeving vernieuwd worden. Het living-labproject ‘The Art of Connection’ heeft als doel om senioren te stimuleren om zo lang mogelijk ‘mee te blijven doen’. Het idee is om slimme kunst in te zetten om de zogenaamde ‘publieke familiariteit’ te vergroten.
Publieke familiariteit wil zeggen: korte herhaaldelijke ontmoetingen tussen buurtbewoners die bijdragen aan het gevoel van veiligheid, herkenbaarheid en sociale acceptatie in de wijk. Samen met de bewoners van een Arnhemse wijk zoekt Deel Academy naar de inrichting van deze wijk, waar zij hopen dat het slimme kunstobject straks mensen aanzet tot het maken van contact.
Zelf- en samenredzaamheid
“Het gaat daarbij om zowel samenredzaamheid (sociale kracht) als zelfredzaamheid. Technologie ingebed in omgeving is hier een onderdeel van. Een huis als mantelzorger, die de taken van een echte mantelzorger kan verlichten. Een meedenkende woning die de zelfredzaamheid van mensen met dementie ondersteunt en stimuleert.”
De leefomgeving is geen baksteen meer, concludeert Mohammadi: het is een levend organisme. Een omgeving waarvan de bewoners meedenken hoe die optimaal en empathisch ingericht kan worden. Een omgeving die zich aanpast aan ontwikkeling mensen, naarmate we ouder worden, als er dementie optreedt, als we fysiek niet meer mee kunnen komen. Niet alleen technologie, ook antropologie, psychologie is hierbij nodig.”
