Recent zijn drie nieuwe richtlijnmodules voor zorg op afstand gepubliceerd, gericht op coeliakie en gluten gerelateerde aandoeningen, diabetes en cataract. Deze zijn ontwikkeld om verantwoorde en effectieve toepassingen van zorg op afstand in de medisch-specialistische zorg te integreren. Initiatieven van diverse medische verenigingen en patiëntenorganisaties hebben bijgedragen aan de formulering van deze aanbevelingen. De modules dienen als basis voor een generieke richtlijn die brede handvatten biedt voor de toepassing van zorg op afstand.
Hoe kan zorg op afstand op een verantwoorde en effectieve manier worden toegepast in de medisch-specialistische zorg, en hoe vertaalt zich dit naar aanbevelingen in richtlijnen? Dit is de afgelopen maanden voor drie aandoeningen onderzocht. Vervolgens zijn er aanbevelingen opgenomen in de richtlijnen coeliakie en gluten gerelateerde aandoeningen, diabetes en cataract.
Inzet zorg op afstand
Als vervolgstap worden deze bevindingen door de Federatie, het NHG, V&VN en KNGF meegenomen in de ontwikkeling van een generieke module met algemene handvatten voor zorg op afstand voor alle wetenschappelijke verenigingen.
De voorzitter van de werkgroep Peter Wahab vertelt op de website van de Federatie Medisch Specialisten: “Tijdens de COVID-19 pandemie zijn vormen van zorg op afstand, zoals digitale zorg en tele- en/of belconsulten, uit noodzaak versneld toegepast in de medisch-specialistische zorg. Hiernaast wordt in het Integraal Zorg Akkoord (IZA) zorg op afstand genoemd als een belangrijk onderdeel van passende zorg. Wij hebben nu op basis van ervaringen en wensen van patiënten en zorgverleners voor drie aandoeningen aanbevelingen opgesteld, inclusief een afwegingskader, zodat arts en patiënt samen kunnen beslissen over de inzet van zorg op afstand.”
Richtlijnmodules voor zorg op afstand
Goede richtlijnen voor zorg op afstand zijn belangrijk en ZonMW zet hier sinds januari 2022 al met diverse projecten op in bij verschillende brancheorganisaties in de zorg. Richtlijnen en andere kwaliteitsinstrumenten ondersteunen zowel zorgprofessionals als de patiënt en diens naasten in de keuze voor de juiste zorgoptie.
Om die reden stimuleert ZonMW de ontwikkeling, implementatie, evaluatie en herziening van kwaliteitsinstrumenten. Voorbeelden zijn keuzehulpen, richtlijnen, standaarden, patiëntinformatie en meetinstrumenten. Richtlijnen voor zorg op afstand zijn niet alleen belangrijk voor specialisten maar voor alle zorgprofessionals die deze vorm van zorg inzetten. Om zelfmetingen bij telemonitoring verantwoord in te zetten via de huisarts heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) bijvoorbeeld het standpunt Zelfmetingen ontwikkeld. Dit standpunt beschrijft de kwaliteitskader van zelfmetingen.
Aanbevelingen
Bottom line van de aanbevelingen bij de drie genoemde nieuwe richtlijnmodules - rond coeliakie en gluten gerelateerde aandoeningen, diabetes en cataract - is dat een online afspraak op verschillende momenten in het zorgproces mogelijk is. Maar dat dit wel altijd in afstemming tussen zorgverlener en patiënt én afhankelijk van het doel van de afspraak moet gebeuren. Hierbij moet gekeken worden naar de mogelijkheden om iets daadwerkelijk op afstand te doen of worden besproken of de voorwaarden voor een afspraak op afstand aanwezig zijn.
De richtlijnmodule Coeliakie is opgesteld door de mdl-artsen (NVMDL) en kinderartsen (NVK) in samenwerking met Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV). De module over diabetes is ontwikkeld door de internisten (NIV) in samenwerking met de Diabetes Federatie. De module over cataract is ontwikkeld door de oogartsen (NOG) in samenwerking met de Oogvereniging. Het Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten heeft deze trajecten ondersteund.
