Het klinkt wellicht wat cru, maar onze gezondheid blijkt meer en meer gewoon programmeerbaar te zijn. In wezen is ons menselijk DNA al een goed voorbeeld. Een aantal basen en een helix coderen hoe wij er uitzien en onze lichamelijke en geestelijke gesteldheid.
Gezondheid als Operating System
Net als bij een softwarematig operating system (OS) zijn er ook bugs, programmeerfoutjes en de kans op virussen of hacking van buitenaf. Een OS krijgt regelmatig een update als daar een probleem in blijkt te zitten. Bij de mens is dat, zij het nog beperkt, mogelijk met DNA-reparaties, aanvullingen en updates. Een doorbraak is bijvoorbeeld CRISPR/CAS RNA guided genome editing. Simpel gezien het knippen, plakken en veranderen van niet goed functionerend of defect DNA. Straks gewoon langs de dokter en het eigen DNA even een onderhoudsbeurtje laten geven? Het kan binnenkort allemaal. Er blijven echter wel een aantal ethische kwesties openstaan. Straks komt er vraag naar supermensen en perfecte baby’s.Virus Targetting
Computervirussen zijn genoemd naar deze veroorzakers van menselijke infectieuze ziekten. Ons immuunsysteem is op de keper beschouwd een virusscanner die zelflerend is en met vaccins op nieuwe aanvalsstrategieën gebracht kan worden. Ook medicijnen kunnen, zij het nog wat ruw, als een vorm van herprogrammeren en upgradende probleemoplossers gezien worden. Farmaca gaan steeds meer de richting van hightech uit. Niet meer met kanonnen op mussen schieten, maar specifiek ingrijpen op het juiste niveau en doelgericht (targetting) op de juiste plek in de ziekteketen aankomen.Dashboarding en smart care thuis
Behalve het DNA zijn er bij E-Health nog veel meer programmeerbare vormen van gezondheid. De in eerdere blogs al uitvoerig besproken dashboarding & quantified self en de slimme gezondheidshuizen zijn daar een treffend voorbeeld van. Een cliënt/ patiënt stelt, al dan niet in samenwerking met diens hulp/ zorgverlener, de te monitoren gezondheidswaarden en te behalen -doelen vast. Het smart E-Health systeem meet, visualiseert, coacht en intervenieert zo nodig. Maar de gebruiker blijft zelf aan het managementroer van de eigen Gezondheid Leefstijl en Welzijn (GLW). Wonend in het programmeerbare smart carehome met domotica passen de bewoner(s) en het thuis-gezondheidsnetwerk de hospitality, ADL en verzorging en/of behandeling aan op ontwikkelingen.Het EPD in control
Weer een andere optie vormt het programmeren van de gezondheid en therapie vanuit het digitale gezondheidsdossier. Ook hier is de cliënt/ patiënt steeds meer zelf in control en functioneert de behandelaar als een soort ICT-helpdesk met shared decision making en health coaching per e-consult.Automatische ziekenhuizen
Grotendeels programmeerbare en geheel automatisch functionerende ziekenhuizen en behandelcentra zijn wellicht dichterbij dan menigeen denkt. Naar schatting valt circa 90% van alle medische interventies in zelflerende en interactieve algoritmen te verwerken. Koppel daar robotica en de ziekenhuisapotheek op maat aan en je hebt alles in één keten. Van het vooronderzoek, lab, intake en anamnese tot het opstellen van een behandelplan op maat, het uitvoeren van de ingreep/behandeling tot de nazorg en het ontslag. En de verzekeraar krijgt de correcte nota. Met behulp van en VR-bril houdt de patiënt contact met thuis. Uiteraard is er nog wel menselijke supervisie nodig om onverwachte gebeurtenissen en calamiteiten te ondervangen.Foodchain op maat
Voedsel en farmaca engineering zijn sterk in opkomst. Er komt steeds meer inzicht dat de juiste voeding, medicatie, vaccins en immuuntherapie een strikt individuele zaak op maat zijn. Waarom werkt een dieet of voedingsaanpassing bij de een wel en de ander niet? Gewoon omdat de orgaanwerking en stofwisseling per persoon sterk kunnen variëren. Breng in kaart hoe het precies werkt en je kunt met food enginering de perfecte maaltijd samenstellen. Straks op smaak uit de 3D printer of replicator.In Silicon
Bij medicatie en vaccinatie hetzelfde verhaal. U heeft een bepaalde kanker? Wij programmeren daar wel even een optimaal passend medicijn, vaccin of immuuntherapie voor. Desgewenst tot op moleculair niveau. Farmaca engineering op maat en ter plekke bij de patiënt kan behoorlijk disruptive uitpakken voor de industrie. Het uittesten van medicamenten gaat van in vivo naar in silicon (softwarematig en op een laboratoriumchip).En hoe zit het met patenten bij individueel aangemaakte medicamenten?
Grote mogelijkheden bij de GGZ. Maak een neuroprofiel en doe daar receptorgeneeskunde op moleculair niveau bij. Dan valt van te voren al te bekijken of een behandeling kans van slagen heeft en hoe de medicatie te programmeren voor een optimaal resultaat. Kijk in deze bijvoorbeeld eens naar ADHD. Geen medicijnen meer geven als proef om te zien of het helpt maar meteen gericht werkend.Big Data beïnvloeden gezond gedrag
In dezelfde lijn preventieve gezondheid op basis van gedrag. Helpen Big Data ons straks om GLW-gedrag (tot op postcodeniveau) positief te beïnvloeden? Positve health behaviour programming (PHBP) is just around te corner.Een programmeerbare gezondheid is inmiddels geen utopie meer maar een snel om zich heen grijpende realiteit bij E-Health. Naast disruptive voor de gevestigde orde een compleet nieuwe uitdaging, technisch en ethisch, voor een efficiënte en betaalbare gezondheidszorg.
Door: Ulco Schuurmans
Arts Maatschappij & Gezondheid | GGD Hart voor Brabant
