In januari 2024 begint de afdeling Radiotherapie in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) met een nieuwe longkankerbehandeling: ‘single fraction stereotactische bestraling’. Met deze methode kan longkanker in een vroeg stadium worden behandeld door één keer heel precies te bestralen. Voorheen waren er meestal drie bestralingen nodig. De innovatieve behandeling met één bestralingsfractie geeft hetzelfde resultaat en geen extra bijwerkingen. Deze effectieve behandelmethode is onder meer mogelijk doordat longkanker steeds vaker in een vroeg stadium wordt gedetecteerd.
Longkanker kan op deze wijze in een vroeg stadium worden behandeld met een eenmalige bestraling. Een ander voordeel is dat het voor patiënten minder intensief is omdat ze minder afspraken in het ziekenhuis hebben. De bestraling duurt ongeveer 35 minuten. De behandeling is niet voor alle longkankerpatiënten geschikt. Wel voor longkankerpatiënten waarbij de tumor aan de buitenkant van de long zit en niet te dicht bij het hart, de aderen, de slokdarm of de luchtpijp.
Vroegdiagnostiek
Steeds meer mensen krijgen de diagnose longkanker. In 2022 waren dit maar liefst 14.600 mensen. Vaak bevindt de kanker zich nog in een vroeg stadium, omdat we dit steeds beter kunnen testen door de vroegdiagnostiek. Op 31 januari 2023 is het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) officieel als eerste Nederlandse centrum namelijk gestart met een studie naar longkankerscreening.
CT-scans beoordelen met AI
Na een eerdere proeffase ondergingen de eerste deelnemers aan de studie een CT-scan in het AVL Centrum voor Vroegdiagnostiek. In deze studie, die geleid wordt door het Erasmus MC, wordt gekeken hoe longkankerscreening het meest efficiënt ingericht kan worden: hoe bereiken en informeren we de mensen die het meeste risico lopen en hoe vaak moeten er CT-scans worden gemaakt. De CT-scan wordt zowel beoordeeld door radiologen van het AVL als door een artificial intelligence systeem bij CT screening coördinator Institute for DiagNostic Accuracy (iDNA).
Longkanker in vroeg stadium
Voor een deel van deze mensen, die de vroege diagnose longkanker hebben gekregen, blijkt nu dus een eenmalige bestraling een goede optie te zijn. Na deze behandeling is er een grote kans dat je geneest, ongeveer 90%. Vooral voor oudere patiënten is het handig omdat er minder gereisd hoeft te worden, en er weinig bijwerkingen zijn, behalve wat vermoeidheid en soms tijdelijke pijn op de bestraalde plek. De afdeling Radiotherapie van het AVL vindt het belangrijk om patiënten goed voor te lichten over de verschillende bestralingsschema’s.
Bestraling wordt nauwkeuriger
De voor- en nadelen van een bestralingsbehandeling moeten duidelijk zijn zodat een weloverwogen keuze gemaakt kan worden. In Nederland worden momenteel meer patiënten met vroeg stadium longkanker bestraald dan geopereerd. In het Antoni van Leeuwenhoek timmert men hard aan de weg om effectievere en nauwkeurigere bestralingsopties voor verschillende soorten kanker te realiseren. In het geval van prostaatkanker worden bestralingen bijvoorbeeld sinds kort standaard uitgevoerd met beeld-gestuurde uitwendige bestralingstechnieken. Tegenwoordig zijn dankzij topapparatuur, zoals de MR-Linac, namelijk zeer nauwkeurige bestralingen mogelijk waardoor de traditionele voordelen van een operatieve brachytherapie bij prostaatkanker vervallen.
