Het Amphia ziekenhuis heeft een dashboard ontwikkeld dat meer inzicht moet verschaffen in de doelmatigheid van oncologische behandelingen bij patiënten. Zo moet bijnvoorbeeld voorkomen worden dat patiënten die in de laatste fase van hun leven beland zijn, onnodig belastende behandelingen moeten ondergaan. Oncologische zorg is hoog-intensief. Daarbij loert nog altijd het risico van zowel onder- als overbehandeling. Het dashboard kan dat helpen voorkomen.
Voor de behandeling van kanker is vaak hoog-intensieve zorg nodig; operaties, chemotherapie en immunotherapie. In de praktijk gebeurt het nog te vaak dat patiënten in de laatste maanden voor hun overlijden nog hoog-intensieve behandelingen moeten ondergaan. "Dat is onwenselijk: het is onnodig belastend voor de patiënt, de gezondheidswinst is minimaal en de behandeling is kostbaar", vertelt internist-oncoloog Hans Westgeest. De doelmatigheid van oncologische zorg is een belangrijke factor om zowel overbehandeling als onderbehandeling te kunnen voorkomen.
Westgeest deed onderzoek naar over- en onderbehandeling onder 3600 patiënten die in 20 Nederlandse ziekenhuizen werden behandeld voor een ongeneeslijke vorm van prostaatkanker. Dat onderzoek leidde tot de inrichting van het CAPRIregister. Dankzij een opdracht van Zorginstituut Nederland kwamen de onderzoekers op het idee om de manier voor het bepalen van de uitkomsten om te draaien. 'Wie kreeg in de laatste fase van zijn of haar overlijden nog hoog-intensieve zorg?' Daaruit bleek dat vier op de tien onderzochte patiënten in de drie maanden voor het overlijden nog hoog-intensieve zorg kregen.
Doelmatige oncologische zorg
Die analyse was voor het Amphia Ziekenhuis waar doelmatige zorg, ook in de laatste levensfase, een belangrijk speerpunt is van de regieraad oncologie, reden om aan de slag te gaan met de ontwikkeling van het end-of-life dashboard. "In één oogopslag is per tumortype te zien hoeveel overleden patiënten hoog-intensieve zorg kregen in hun laatste levensfase. Dat maakt het mogelijk om trends te zien en daar gericht actie op te ondernemen. Uiteindelijk willen we dat de expertteams met elkaar in discussie gaan: is deze hoog-intensieve zorg terecht geleverd?", vertelt Westgeest.
De oncoloog wil dat het dashboard uiteindelijk leidt tot het bieden van meer doelmatige oncologische zorg. Daarbij gaat het niet om goede of foute zorg, maar wel om samen kritisch te kijken of onnodige hoog-intensieve oncologische zorg beperkt kan worden.
End-of-life dashboard
Inmiddels is het eind-of-life dashbord in het Amphia al actief en er is ook al interesse van andere oncologische centra. "Als meer centra met het dashboard gaan werken, kunnen we de cijfers over een paar jaar naast elkaar leggen. Zo zouden we de uitkomsten van verschillend beleid met elkaar kunnen vergelijken en kunnen kijken welke aanpak de beste resultaten geeft voor specifieke patiënten of patiëntgroepen", aldus Westgeest.
Op dit moment is het dashboard ingericht voor de meeste vormen van kanker die in het Amphia behandeld worden. De effectiviteit van het dashboard is daaruit al gebleken. Zo verschilt de mate waarin hoog-intensieve zorg acceptabel is tussen bijvoorbeeld leukemie, darmkanker of longkanker. "Ik hoop dat het dashboard de komende jaren kan evolueren. Ik heb hoge verwachtingen voor de toekomst. We kunnen veel, maar een deel van onze behandelingen levert helaas aantoonbaar weinig tot niets op. Dat is een lastige boodschap en veel artsen zijn het nog niet gewend om op deze manier naar data en naar hun werkwijze te kijken. Zelf ben ik de afgelopen jaren overtuigd geraakt van de waarde van data en dashboards: ze helpen ons echt om steeds doelmatiger zorg te verlenen", besluit de internist-oncoloog.
