Dat games, sociale media en andere digitale middelen tot een verslaving kunnen leiden, is bekend. Onderzoek en beleid rondom digitale middelen en welzijn zijn nu nog verspreid over verschillende onderzoeksvelden en ministeries. Vanaf nu wordt het gebundeld door het onlangs geopend Expertisecentrum Digitalisering en Welzijn. Het expertisecentrum van het Trimbos-instituut is geopend in het bijzijn van de staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering, Alexandra van Huffelen.
“Het expertisecentrum is in de eerste plaats een erkenning dat digitalisering en gezondheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn”, zei Alexandra van Huffelen, staatssecretaris van Koninkrijksrelaties en Digitalisering. Het expertisecentrum bundelt kennis en signaleert trends waar digitalisering en welzijnsthema’s elkaar raken. Daarnaast is er binnen het expertisecentrum aandacht voor ethisch, humaan ontwerp van digitale producten. De werkzaamheden van het expertisecentrum bestaan uit onder meer uit: bundelen van bestaande kennis, nieuwe kennis verzamelen, kennis delen en topassen. Er wordt ingezet om de al bestaande initiatieven te versterken en zorgprofessionals met elkaar te verbinden.
Expertisecentrum verbindt
Een eerste stap is het bundelen van kennis. Zodra die kennisdeling heeft plaatsgevonden, wordt het gedeeld op nieuwe publiekswebsites van het Trimbos-instituut. De kennis over digitalisering en welzijn is dan beschikbaar voor iedereen; van beleidsmakers en onderzoekers tot het algemeen publiek. “En uiteindelijk gaan we toepassingen ontwikkelen om gebruikers en anderen te ondersteunen om digitaal in balans te blijven”, zegt dr. Anouk Tuijnman, wetenschappelijk onderzoeker Gamen, Gokken en Digitale Balans bij het Trimbos-instituut.
Verschillende disciplines
Onderzoek naar de gezondheidsgevolgen van games, sociale media en andere digitale middelen raakt verschillende wetenschappelijke disciplines, zoals psychologie, communicatiewetenschappen en computer science. Het is daarom onmogelijk om te achterhalen welke positieve en negatieve effecten digitalisering op mensen heeft vanuit één wetenschappelijke discipline, volgens hoogleraar Digitale weerbaarheid en veerkracht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, Esther Roozendaal. “Daarnaast
is het ook belangrijk dat er kennis wordt ontwikkeld op de thema’s die daadwerkelijk leven in de maatschappij. Ik ben daarom blij dat het expertisecentrum ook signalen gaat ophalen bij onder andere jongeren”, voegt Roozendaal toe.
Niet alleen is het beleid op het gebied van digitalisering versnipperd, ook de technologische ontwikkelingen gaan zeer snel. Daardoor door is het een uitdaging om goed op de hoogte te blijven van alles wat er speelt. Volgens het expertisecentrum helpt het dat er nu een centrale plek is waar kennis wordt verzameld en trends worden gevolgd. Die verzamelde informatie wordt gebruikt om landelijk beleid te maken. Beleid dat zich onder meer richt op een gezonde digitale balans. Hierbij wordt gekeken naar de gebruiker maar ook naar de verantwoordelijkheid van de ontwikkelaars van digitale middelen.
Veel vormen van digitalisering
Niet alleen burgers krijgen veel mogelijkheden om digitaal aan de slag te gaan voorgeschoteld. Hetzelfde geldt in zekere zin voor zorgverleners. Een golf van op Artificial Intelligence gebaseerde digitale oplossingen belooft de komende jaren workflows in de zorg te verbeteren en medisch personeel te ondersteunen bij dagelijkse taken. Zo moeten langer bestaande problemen zoals tekorten aan zorgprofessionals, groeiende (administratieve) werkdruk en beperkte financiële middelen in ieder geval deels aangepakt kunnen worden. ICT&health licht vijf vormen van digitalisering toe die in 2024 het overwegen waard zijn.
