Het inzetten van digitale zorg is een speerpunt in alle Europese landen. Maar de verschillen zijn nog groot. In het ene land gebruikt men bijvoorbeeld meer digitale applicaties en oplossingen dan in andere landen, terwijl er ook grote verschillen zijn qua schaalgrootte en effectiviteit. EY maakte in opdracht van de Franse regering een rapportage omtrent de inzet van digital health in 27 landen in de EU én in Schotland en Noorwegen.
In de EU worden de nodige inspanningen gedaan om digital health, zoals digitale zorg internationaal wordt aangeduid, internationaal ‘in sinc’ te krijgen. Denk hierbij onder meer aan de EDHS, Europese regelgeving die patiënten waar ze ook in de EU zijn meer controle geven over zorggegevens en het recht bieden op effectieve dataportabiliteit.
Ook zijn er tal van Europese subsidies beschikbaar voor digitale zorg en is er een internationaal keurmerk opgetuigd voor apps. Het gaat om het onlangs gestarte Horizon Europe project ‘Label2Enable’ gestart. Veertien organisaties uit zeven landen bundelen in dit project twee jaar hun krachten en promoten samen het toetsingskader en het label voor gezondheidsapps in Europa. Het project wordt gecoördineerd vanuit het National eHealth Living Lab (NeLL) van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
Synchroniseren digital health
Ondanks de vele inspanningen om digitale zorg te synchroniseren zijn er nog steeds grote verschillen per land. Ondanks de enorme versnelling die optrad door de COVID crisis, begint digitalisering nu eigenlijk pas in de volwassenheidsfase te komen. Er wordt nog volop gewerkt aan het opbouwen aan infrastructuur en het op grote schaal inzetten van digitale oplossingen door professionals en patiënten. Thema’s als ethiek in de gezondheidszorg, gelijke toegang tot digitale oplossingen, cybersecurity en de toegang tot data worden in een groot deel van de onderzochte landen nog niet afdoende uitgediept.
Ethische dimensies
‘Voordat digitale zorg daadwerkelijk breed toegepast kan worden is het essentieel dat de toepassingen worden gerespecteerd en vertrouwd door zorgorganisaties, professionals en mensen die de toepassingen gebruiken’, aldus het rapport van EY. Ethische dimensies van digitale zorg zijn belangrijk, want alleen als er draagvlak is kan digitale zorg op grote schaal een succes worden.
Een andere uitdaging is de mate van toegankelijkheid van data. In nog maar zeven van de geanalyseerde landen krijgen patiënten direct de mogelijkheid om te beslissen of hun data wel of niet voor onderzoeksdoeleinden mogen worden gebruikt. Ook het delen van data tussen verschillende zorgprofessionals is in veel landen, zoals bijvoorbeeld in Nederland, nog steeds complex. Ongeveer 56% van de onderzochte landen heeft veiligheidsregelgeving omtrent data security. Secundair gebruik van gezondheidsdata is in twintig landen al gereguleerd, maar slechts 14 landen hebben de benodigde technische ICT-infrasrtructuur om dit ook in de praktijk voor elkaar te krijgen.
Conclusies
Alle landen hebben een strategie ontwikkeld voor digitale gezondheid, die zich voornamelijk richt op de inzet van kerndiensten, telehealth en het verbeteren van de interoperabiliteit en veiligheid van het ecosysteem. 25 van de 29 landen heeft een duidelijke en geïmplementeerde digitale strategie. De ambitie is in alle landen vrijwel gelijk: het creëren van een om de patiënt gebouwd (digitaal) zorgsysteem.
Een gebrek aan dwingende regelgevingskaders kan de inzet en efficiëntie van digitale zorg beperken: er worden momenteel weinig regels gehandhaafd, vooral op innovatieve gebieden zoals mHealth, digitale therapieën of op AI gebaseerde oplossingen.
Interoperabiliteitsnormen zijn er, maar die zijn slechts beperkt afdwingbaar. Het versterken van de implementatie en afdwingbaarheid van interoperabiliteitsnormen is essentieel voor het verbeteren van de overdracht van gezondheidsgegevens. Overeengekomen Europese normen die zouden kunnen steunen op een Europese e-ID, of zelfs een toekomstige e-Wallet zouden welkom zijn.
Het is belangrijk om in álle landen meer aandacht te krijgen voor ethische kwesties omtrent digitale zorg, want alleen op die manier kan de acceptatiegraad snel omhoog.
