De influencer valt niet meer uit de moderne social media weg te denken. Hij of zij heeft een groot aantal volgers op YouTube, Instagram, blogs / vlogs, TikTok, Snapchat, Facebook en eigen streaming tv-kanalen. Het volgers-publiek luistert en/of kijkt naar hetgeen de influencer zegt of doet. Veelal willen deze volgers dan ook de getoonde producten aanschaffen en gebruik maken van de aangeboden diensten en adviezen. En volgen van influencers betreft zeker niet alleen jongeren op Instagram, Snapchat en YouTube. Ook steeds meer volwassenen en ouderen volgen hen.
Van oorsprong is influencing een marketinginstrument. Tal van bedrijven betalen de influencers - veel bekende Nederlanders, topsporters, idolen, mode- of showpersonen - dik voor het promoten van hun producten. Er rijzen regelmatig vragen hoe reëel de voordelen van de aangeprezen producten en diensten wel echt in de praktijk zijn.
Daarnaast heeft influencing grote invloed bij adviezen over (preventieve en curerende) gezondheid, gedrag, populisme, en politieke keuzes, zoals aangegeven in elke leeftijdsgroep. En daar is het ook niet allemaal klatergoud zoals de influencers het voorstellen.
Wat is waar of juist niet?
De influencer zegt het en stelt het mooi voor. Dus het zal wel waar zijn, denkt menig volger. Vooral als het deze volger ontbreekt aan een goed referentiekader of goed sociaal netwerk. In het ergste geval wordt er rotzooi aangesmeerd of worden er gevaarlijke onwaarheden en complottheorieën gepostuleerd.
Er zijn gelukkig tal van deskundige en goed in de desbetreffende materie onderlegde influencers actief op social media! Zij hebben prima effecten op het aankoopgedrag, leefstijl en het ondersteunen van hun problemen bij de volgers.
Maar als het allemaal niet waar blijkt te zijn? De gevolgen variëren van een miskoop en het op het verkeerde been zetten tot complotdenken en ziekte, ongewenste zwangerschap of zelfs overlijden.
De netwerkbeheerders en overheid zouden hierbij strenger moeten optreden. Aanwezigheid in media en op social media verbieden. Maar dat staat op gespannen voet met de vrijheid van meningsuiting. Als alternatief zijn er online initiatieven om slechte influencers te shamen. Het samenwerken met influencers kent behoorlijke risico’s. Bezint eer gij begint!
Health Influencing
De Vloggende, bloggende of streamende huisarts, verpleegkundige, psycholoog of fysiotherapeut is ook behoorlijk op dreef. Men spreekt hier wel van medfluencers. Fitness- en voedsel coaching vormen een ware hype. En zelfs specialisten en psychiaters laten zich niet onbetuigd. En het werkt. De drempel ligt veel lager dan het maken van een afspraak of het doen van consult. Belangrijk is het eerder een vraag kunnen stellen en advies of hulp zoeken. Het op gezonde ideeën of leefstijladviezen gebracht worden.
Het bereik en effect van de digitale gezondheidszorg nemen zienderogen toe. Voor e-health zijn vlogging (videobloggen) en eigen vaste streaming digitale infokanalen het meest effectief. Een eigen YouTube tv-kanaal valt eenvoudig te realiseren. Daarnaast uiteraard Instagram, TikTok, Snapchat en Facebook met webblogs. Dat werkt zowel preventief als curatief. Zorg wel voor een bekend, vertrouwd en gerenommeerd gezicht van de presentator.
Digitale kwakzalverij?
Hoogst bedenkelijk is het al of niet bewust onzin verkondigen over onderwerpen in de gezondheidszorg. Net zoals bij de kwakzalver uit vroegere eeuwen volgt de massa digitale kuladviezen graag op. Met alle rampspoed van dien. Enkele akelige voorbeelden:
- Ongewenste zwangerschap. De anticonceptiepil wordt gestaakt na het advies om biologische middelen te slikken. De gepropageerde apps over de periode van vruchtbaarheid laten het qua accuratesse nogal eens afweten.
- Onnodig slikken van allerlei kruiden en vitaminepreparaten. Baat het niet dan schaadt het niet? Helaas: bijwerkingen en zelfs vergiftigingen komen regelmatig voor.
- Een wondermiddel tegen kanker. Laat de chemo maar staan? Zeker niet doen. Weg met de zonnebrand en antibiotica? Doorgaans geheel ongefundeerd en schadelijk voor de mens.
- Er is een aantal dubieuze zelfhulp- en spiritual wellness-sites in digitale omloop. En verkeerde schoonheidsidealen en geforceerd afvallen kunnen tot anorexia leiden.
De slechte adviezen spelen slim in op het onterechte gevoel van onnatuurlijke, overbehandeling en reële bijwerkingen van medicatie: ‘De verkregen medicatie is wellicht goed tegen de te behandelen ziekte maar slecht voor de rest van mijn lichaam’. Antibiotica stoppen bij een gevaarlijke infectie omdat de darmflora anders schade oploopt, is echter geen goede keuze.
Een probleem blijft dat de ‘digitale kwakzalvers’ en de door hen vertegenwoordigde bedrijven behoorlijk veel kunnen verdienen aan de verkoop van hun producten en diensten. Het grote geld doet de moraal dan verbleken.
Problematische influencer engagement
Het lijkt wel een nieuwe ziekte: problematische engagement met influencers. De volgers kunnen niet meer leven) zonder. Totaal gebiologeerd door uiterlijk schoon, fysieke / seksuele aantrekkingskracht, leefstijl en wijze van kleden en optreden. Zij willen net zo worden en doen.
Lijders aan deze verslavende digitale kwaal kunnen zich zelf geheel verliezen, relaties en andere sociale contacten kwijtraken plus het eigen welzijn en gezondheid in gevaar brengen. Binnenkort een probleem voor het CAD?
De AI influencer
Het kon natuurlijk niet uitblijven: De kunstmatig intelligente influencer. Met ChatGPT en kunstmatig intelligente beeld- en spraakvormende software is een virtuele influencer, in metahuman vorm, te construeren. Die geeft net als zijn menselijke collega te pas en te onpas adviezen en productpromoties.
Dat kan bij health influencing best goed gaan. De AI influencer weet veel, kan beste goed interpretaties maken en verbanden leggen plus op maat inspelen bij de specifieke noden en behoeften van de aanvragende volger.
Het hek is echter van de dam als de AI health influencer onbewezen therapieën en slecht of niet werkende farmaca gaat aanprijzen, ‘ingefluisterd’ door malafide bedrijven of een digitale thuiskwakzalver. Ook hier geldt: zo snel mogelijk offline halen.
Zelf aan de slag met health influencing?
Mocht de lezer van deze blog zelf enthousiast worden om Health Influencing in het eigen gezondheidsinstrumentarium van e-health op te nemen, dan is dat vaak eenvoudiger dan gedacht.
Als voorbeeld Videobloggen (vloggen). Dat kan al met een goede smartphone maar een Vlog-cameraatje biedt meer mogelijkheden (zoals kantelbaar beeldscherm om te zien wat er in beeld komt) en is gelikter.
Health Infuencing kent zeker grote voordelen voor zowel de preventieve al curatieve e-health-doeleinden. Is effectief, heeft een groot bereik, verlaagt drempels en is relatief goedkoop. Iedereen kan het in de gezondheidszorg. Wat wij echter zeker niet willen is digitale kwakzalverij of verslaving. Die moet echt geweerd worden want de schadelijke effecten zijn aanzienlijk.
Lees hier de vorige blog van Ulco Schuurmans: Private Equity Investment in health, een ongezonde investering?
