Werken met nieuwe technologie: ondanks dat we het in ons leven al zoveel jaren gewend zijn, blijkt het in ons dagelijkse zorgwerk nog best even wennen. Vroeger werd dat vaak afgedaan als ‘weerstand’. Ik heb altijd een bepaalde allergie voor dat woord gehad. Het impliceert dat iemand ‘tegen’ technologie is, terwijl het vaak meer te maken heeft met ‘onbekend maakt onbemind’. Een veranderproces richten op het wegnemen van weerstand werkt in mijn ogen niet. Zorg voor een uitnodigende kennismaking met technologie en geef mensen de ruimte om zelf hun houding te vormen. Want natuurlijk doet de toevoeging van technologie in je werk iets met je.
Opeens wordt van jou verwacht dat je samenwerkt met een robot. Maar wat weet jij nou eigenlijk van die robot? Hoe werkt dat ding en hoe verhoud jij je tot die zorgrobot. Moeten er werkafspraken worden gemaakt tussen de robot en jou, bijvoorbeeld over wie welk deel van de begeleiding van cliënten op zal pakken?
Een positieve houding tegenover je nieuwe ‘collega’ helpt uiteraard wel. En een groot gebruikersgemak, een hoge betrouwbaarheid en voldoende begrip van de werking van een robot zijn belangrijke aspecten voor een succesvolle samenwerking tussen mens en robot. Laat mensen die positieve houding zelf ontdekken en ontwikkelen.
Takenpakket van een robot
Als je bij een eerste introductie van de zorgrobot aan zorgprofessionals vraagt: wat zou die robot voor jullie dagelijkse zorg kunnen betekenen? Dan zie je vaak in hun ogen tal van dromen en een groot enthousiasme over de mogelijkheden. Tegelijkertijd vinden ze het lastig om de robot van een concreet takenpakket te voorzien. Want wat kan die robot op dit moment al wel of niet?
Kortom, men heeft eerst meer begrip nodig van de competenties van de robot. Als die eenmaal helder zijn, dan zijn ook de randvoorwaarden bespreekbaar waaronder de robot het beste tot zijn recht komt. Want in de samenwerking tussen mens en robot geldt evenzo: hoe kun je elkaar zo optimaal mogelijk laten presteren. Zowel de mens als de robot moeten elkaars handleiding kennen. In welke behoefte moet de robot de cliënt ondersteunen (via welke do’s en dont’s) en op welke wijze kunnen de cliënt en zorgprofessionals de robot zo goed mogelijk laten presteren?
De robot als spiegel
De cliënt krijgt mogelijk via de robot meer invloed op de wijze van dagelijkse begeleiding. Invloed op de toon, timing en vorm van verbale aansturing bijvoorbeeld. Dit is ook indirecte feedback op hoe zorgprofessionals normaliter gewend zijn om de cliënt te ondersteunen.
Opeens is daar een robot die een spiegel vormt voor de wijze waarop jij altijd je werk met de juiste intenties en grote bevlogenheid doet. Toch zie je in de praktijk dat cliënten via de robot inzet ook duidelijk maken dat zij soms een andere aansturing prefereren.
Veranderend takenpakket
Wat verandert er aan de rol van een zorgprofessional met de komst van een zorgrobot als nieuwe collega? Als een robot een stukje van jouw werkzaamheden of takenpakket overneemt, dan verandert jouw rol automatisch ook. Als je repeterende handelingen niet meer zelf hoeft te doen, wat ga jij dan anders doen als begeleider? Hoe ga jij daardoor je werk nog doelmatiger of nog gepersonaliseerder maken. Hoe ga je je eigen vak of expertise verrijken door die extra kracht die je erbij krijgt met een robot. Welke kwaliteitseisen mag jij aan je nieuwe collega stellen? En hoe zorg je ervoor dat de robot weet wat er van hem verwacht wordt. Hoe vertaal je de ondersteuningsbehoefte van de cliënt naar de mogelijkheden van de robot.
Zonder een goede instructie van jou, kan een robot nooit zijn werk goed doen. En als de robot zijn werk niet goed doet, kan ook jij je werk niet goed doen. Dus je zult een professionele samenwerkingsmodus moeten vinden met de robot. Je zult inzicht moeten krijgen in de benodigde werkafspraken tussen mens en robot. Ook HR heeft daar overigens een rol in. Welke competentieprofielen zijn er nodig voor robots? En wat wijzigt er aan competentieprofielen van zorgprofessionals die met de robot samenwerken?
Robots, ze zijn in opkomst in ons dagelijks leven en ook in de zorg. Met veelbelovende effecten voor cliënten maar wat betekent de komst van robots voor de zorgprofessional? Hoe groot is het belang van een duidelijk afgebakende taakverdeling tussen beiden. Wat is de rol van HR bij de samenwerking tussen mens en robot. Wat zijn benodigde handvatten voor zorgprofessionals om succesvol samen te kunnen werken met robots. En heeft een robot recht op eigen arbeidsvoorwaarden? In komende editie van ICT&health ga ik hier dieper op in en deel ik mijn visie hierop. Het artikel komt eind augustus uit en zal gepubliceerd worden via www.icthealth.nl en editie 4 van het ICT&health magazine.
