De EHDS kan wel eens de grote aanjager zijn voor het anders inrichten van de zorg. Dat was een van de centrale conclusies van het in oktober gehouden jaarcongres van IHE Nederland. De huidige en toekomstige schaarste op het gebied van onder meer zorgpersoneel is niet oplosbaar door dingen net wat efficiënter te doen, vonden veel deelnemers. De verwachtingen over de impact van de European Health Data Space (EHDS) zijn dan ook hooggespannen. Wel is er nog wel wat werk aan de winkel om EHDS en de Nederlandse Wegiz (verplichte digitale gegevensuitwisseling) met elkaar in lijn te brengen.
De EHDS wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2025 van kracht. Het is dan ook niet zo vreemd dat de verordening voor ICT-leveranciers, zorgaanbieders en burgers impactvolle verordening centraal stond tijdens het jaarcongres van IHE Nederland. Afgelopen oktober maakte ook VWS bekend dat het diverse bijeenkomsten organiseert om met zorgpartijen te praten over de voorbereiding op de implementatie.
IHE (Integrating the Healthcare Enterprise) is een wereldwijd samenwerkingsverband tussen gebruikers en softwareleveranciers met het doel informatie-uitwisseling tussen computersystemen in de zorgsector te standaardiseren en harmoniseren. IHE houdt zich in dit kader ook bezig met interoperabiliteit: En dat is precies waar de EHDS nieuwe eisen aan gaat stellen. Eisen die deels ingevuld kunnen worden door kant-en-klare IHE-profielen te gebruiken, zegt Robert Stegwee, die namens Nederland nauw betrokken is bij het Europese xShare-project.
“De Europese Commissie adviseert nadrukkelijk om bij het bouwen van de integraties waar mogelijk gebruik te maken van IHE-uitwisselingsprofielen die raken aan de nieuwe wet.” Denk daarbij bijvoorbeeld aan profielen voor Cross-Community Patient Discovery, authenticatie, Pharmacy Prescription en Pharmacy Dispense.
Leveranciers aan zet
Afgelopen april keurde het Europees Parlement de voorlopige EHDS-tekst goed. De verwachting is dat de EHDS-tekst in januari 2025 definitief wordt ondertekend, waarna de wet 20 dagen later ingaat. Op dat moment verandert er voor patiënten, zorgverleners en onderzoekers – de drie partijen die het meeste profijt gaan hebben van de Europese verordening – nog niets, maar des te meer voor leveranciers van ICT-systemen zoals EPD’s.
“Het zijn vanaf dat moment de ICT-leveranciers die aan de slag moeten om hun software aan te passen aan de nieuwe eisen die de EHDS stelt. Hoeveel werk zij daarvoor moeten verzetten, verschilt per leverancier”, stelt Thyra Jart, beleidsofficier van de Europese Commissie. Leveranciers moeten straks gaan voldoen aan bepaalde eisen op het gebied van interoperabiliteit, waarbij het European EHR exchange format (EEHRxF) centraal gaat staan. En op het gebied van security en logging. Op dat vlak sluit de EHDS aan op andere Europese verordeningen en richtlijnen, zoals de GDPR (AVG) en NIS2.
Verschillen EHDS en Wegiz
Nederland heeft nog wel wat werk aan de winkel, stelt Wim de Koning, bestuurder bij IHE Nederland en in het dagelijks leven CEO van softwareleverancier Bastion365. “Want de Wegiz en de EHDS wijken technisch gezien op veel vlakken van elkaar af. De Wegiz maakt gebruik van veel Nederlandse oplossingen, zoals het notified pull-concept. De kracht van de EHDS is dat deze verordening juist uitgaat van bestaande internationale standaarden.” De Europese Commissie verwijst niet voor niets naar de kant-en-klare IHE-uitwisselingsprofielen en het IHE-congres staat niet voor niets in het teken van hergebruik.
Ondanks deze hoeveelheid werk biedt de EHDS kansen voor Nederland, denkt Gaby Wildenbos, strategisch adviseur bij Nictiz. “Aan de ene kant biedt het kansen omdat de zorg er beter van wordt: betere databeschikbaarheid voor zowel zorgprofessionals als patiënten, lagere administratieve lasten omdat je minder vaak gegevens die al ergens zijn vastgelegd over hoeft te typen, regie van burgers op hun eigen gezondheidsgegevens en niet in de laatste plaats een gelijk speelveld voor leveranciers van applicaties die gezondheidsdata vastleggen.”
Daarnaast zijn er kansen omdat de EHDS als een soort paraplu over alle Nederlandse beleidsafspraken en wetgeving heen hangt, zoals Wegiz en IZA, verwacht Wildenbos. “Ondanks dat er verschillen zijn, bijvoorbeeld tussen de BgZ MSZ en de Europese patiëntsamenvatting, is de richting die we op gaan dezelfde. We trekken de Nederlandse situatie naar de Europese toe, al zal dat soms best spannend zijn omdat de tijdslijnen niet helemaal overlappen. Maar hoe dan ook gaat de EHDS voor een versnelling zorgen in ons land als het gaat om interoperabiliteit.”
