Het Isala Ziekenhuis (Zwolle) zet sinds een half jaar 3D-printers in. De printers worden gebruikt op de afdeling Mond-, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA) en, meer achter de schermen, op de afdeling Medische technologie. Er worden onder meer op maat gemaakte oplossingen mee geleverd voor problemen waar zorgprofessionals mee worstelen, vertellen gebruikers. Maar er gebeurt veel meer op 3D-gebied dan alleen printen.
André de Vries, instrumentmaker/fijnmechanicus op de afdeling Medische technologie geeft enkele voorbeeldenvan 3D printen. Zo maakte hij voor de operatiekamer een richtinstrument waarmee de chirurg bij een hersenoperatie nog preciezer een biopt kan nemen. Voor patiënten die thuis dialyseren bedacht en maakte hij een onderdeel waardoor zij nu veilig zelf een watermonster kunnen nemen. Dit geeft deze groep patiënten meer zelfstandigheid.
3D meer dan alleen printen
Wie bij 3D alleen denkt aan 3D-printers heeft het mis, stelt MKA-chirurg Frank Bierenbroodspot. “Eigenlijk gaat het veel meer om het gebruik van 3D-technologie, waarvan printen maar een klein onderdeeltje is. Dankzij deze technologie kunnen we operaties nu virtueel plannen. Dit betekent dat we op basis van een CT-scan een 3D-beeld maken van het te opereren gebied. Hierdoor kun je als arts op je computerscherm tot op de millimeter zien wat er tijdens een operatie moet gebeuren. Zo kom ik tijdens de operatie minder voor verrassingen te staan en bovendien kan ik in het model meerdere scenario’s van te voren uitproberen. Iets wat in het echt natuurlijk niet kan.”
Omdat Isala het traumacentrum voor de hele regio is, worden er ook patiënten na ernstige trauma’s binnengebracht. Ook dan kan 3D-technologie worden ingezet, vertelt Bierenbroodspot. “Stel iemand heeft veel botbreuken en verbrijzelingen in het gezicht, dan kan deze technologie helpen om er weer een symmetrisch gezicht van te maken. Ook dan is de basis vaak een CT-scan. Met behulp van de 3D-techniek kun je hierna bijvoorbeeld de niet aangetaste helft van een gezicht spiegelen, waardoor je als chirurg precies ziet hoe je die verbrijzelde kaak, gebroken kin of jukbenen kunt reconstrueren.”
Soms wordt er door een technisch geneeskundige met de 3D-printer een model geprint van de kaak zoals deze weer moet worden. Aan de hand van dit model kan de chirurg dan alvast de plaat maken die tijdens de operatie in de kaak van de patiënt geplaatst wordt. Bierenbroodspot: “Voorheen kon ik dit pas doen als de patiënt onder narcose op de operatietafel lag. Nu doe ik dit gewoon vanachter mijn bureau en neem ik de perfect passende plaat mee naar de operatiekamer. De patiënt hoeft hierdoor minder lang onder narcose.”
Inzet 3D wordt gewoon
3D als technologie voor onder meer geprinte instrumenten of chirurgische modellen heeft de afgelopen jaren op steeds grotere schaal ingang gevonden in Nederlandse ziekenhuizen. Recent nog liet het Wilhelmina Kinderziekenhuis (UMC Utrecht) weten dat het een nauwkeurig 3D-model kan maken van een kinderhart voorafgaand aan de geboorte, waarmee aangeboren hartafwijkingen opgespoord kunnen worden. Het Bravis Ziekenhuis (West-Brabant) zet sinds kort 3D-printing in om patiënten beter voor te lichten over een behandeling. In toenemende mate worden zelfs implantaten geprint, bijvoorbeeld om het risico op een dwarslaesie te beperken.
