Elk ziekenhuis in Nederland is inmiddels volop bezig met meerdere vormen van digitale zorgverlening. Om de gezondheid van een individu te bevorderen, te behouden of te herstellen, maar ook om simpelweg de kwaliteit van zorg in de toekomst op peil en betaalbaar te houden. Voor succesvolle digitale zorgverlening zijn allereerst concrete doelen nodig, zoals effectievere behandelingen of vroegtijdige en meer nauwkeurige diagnose. Met andere woorden, wat is de toegevoegde waarde van het digitaliseren in de dagelijkse praktijk?
De uitdaging is dat deze doelen vaak om een geïntegreerde ICT-omgeving vragen die gegevens uit verschillende disciplines samenbrengt. Naast de patiëntcontext, zoals het ziektebeeld en medicatiegebruik, is veelal ook inzicht nodig in de status van de patiënt, beschikbaarheid en handelingen van artsen en verpleegkundigen. Wanneer we ook de patiëntveiligheid en kostenbeheersing willen volgen, is veelal ook data van (medische) apparatuur en hulpmiddelen nodig. In de praktijk zijn veel e-health innovaties echter projectmatig en vanuit één enkel verbeterpunt opgezet. Chirurgie wil bijvoorbeeld via een polsband vitale waarden meten, de SEH ziet meer in een patch en bij Cardiologie loopt een pilot voor een eigen portal om patiënten thuis te monitoren. Dat zorgt dus voor verschillende proeftuinen met elk hun eigen technologie, tijdslijnen en randvoorwaarden.
Veel CIO’s hebben dan ook een forse uitdaging met het integraal vormgeven van een toekomstbestendige architectuur en de benodigde technologieplatforms voor hun organisaties. Ook bestaande componenten, zoals het EPD, blijken een nieuwe rol te krijgen. Het systeem is ingevoerd, maar blijkt nu slechts één, veelal gesloten, bouwsteen in de architectuur van de digitale zorg. Dit terwijl elke CIO zich ervan bewust is dat je pas een open, toekomstbestendig zorgsysteem kunt vormen als je meerdere bouwstenen samenvoegt. Een systeem dat informatie en communicatie gebruikt om procesverbeteringen te versnellen, aanbod beter op de vraag afstemt en uiteindelijk betere zorg oplevert.
Met technologie (extra) waarde leveren aan de patiënt, terwijl op hetzelfde moment de organisatie efficiënter wordt. Dat is wat we willen, maar dit is niet in één stap te bereiken. Door onderscheid te maken in services voor invoer (sensing), verwerking (orchestrating) en uitvoering (enabling) wordt het behapbaar. En dat geeft houvast. Ook Gartner heeft een weg naar zo’n systeem beschreven in haar “Vision for a Realtime Health System” (RTHS)
Sensing
De sensing services bevatten alle data- en telemetrie-acquisitiediensten voor gebeurtenissen rondom de patiënt. Het omvat alle services die gegevens van patiënten, locaties en omstandigheden uit de (zorg)omgeving vastleggen. Typisch bevat dit onderdeel alle alarm- en meldingssystemen, Internet of Things (IoT) platformen en sensing technologieën. De juiste certificering, openheid en flexibiliteit ten aanzien van de aan te sluiten devices bepaalt hier in grote mate de toekomstvastheid. Daarom kan bijvoorbeeld Ascom op haar platform nu al meer dan 250 verschillende (medische) apparaten koppelen en de data onderling correleren. Dit is belangrijk, want in een Realtime Health Systeem heeft een platform dat alleen de data van het eigen merk aankan, eenvoudigweg geen toekomst.
Orchestrating
De orkestratieomgeving bevat alle functies die nodig zijn om informatie over huidige - en steeds vaker ook toekomstige - gebeurtenissen op de meest optimale manier te zien en hierop te anticiperen. De services zijn in de eerste plaats bedoeld om zoveel mogelijk gegevens tot bruikbare informatie om te zetten. Het is dus geen broker of berichtenserver, maar een systeem gericht op betere, onmiddellijke besluitvorming door inzet van slimme analyses en het daaruit formuleren van verrijkte alarmen, notificaties, taken of adviezen. Zo kan bijvoorbeeld ook continu inzicht verkregen worden in de context van een medische situatie, waardoor direct of via kunstmatige intelligentie (AI) extra informatie over diagnose en behandeling kan worden gegeven. Denk aan continue berekende Early Warning Scores van patiënten en de onderliggende gemeten waarden in combinatie met de fysieke locatie en situatie van de patiënt (ligt de patiënt op bed in zijn kamer of loopt hij door het gebouw?).
Maar ook kan een analyse van de werkbelasting van het personeel en de wachttijden van de patiënt worden gemaakt, waardoor zorgverleners ingezet kunnen worden waar ze het meest nodig zijn. Of de locatie en toestand van medische hulpmiddelen en de verwachte behoeften van de patiënt, waardoor minder gezocht hoeft te worden en patiënten sneller geholpen worden.
Enabling
Om zorgverleners en management in staat te stellen de data te gebruiken, zijn er de uitvoering services die alle digitale gegevens weer in de echte wereld brengen. Hier gaat het er met name om dat een zo groot mogelijke verscheidenheid aan services wordt ondersteund. Denk aan een applicatie op het werkstation in de verpleegpost, een kamerlamp, een berichtendienst met een huisarts of een professionele smartphone met apps. Het is absoluut noodzakelijk dat dit soort communicatie-, integratie- en interoperabiliteitsmogelijkheden aanwezig zijn. Alleen dan kunnen relevante alarmen en notificaties overzichtelijk en met context gepresenteerd worden. En hebben zorgverleners direct inzicht in de urgentie van een bericht waarmee de operationele efficiëntie wordt verbeterd.
Innovatie in de zorg zou dus gericht moeten zijn op het bieden van meerwaarde aan de patiënt, terwijl op hetzelfde moment ook de organisatie dankzij de technologie efficiënter wordt. Met meerdere losse projecten in een organisatie duurt het vaak (te) lang, is opschalen lastig en zien gebruikers door de bomen het bos niet meer. Realiseer daarom een samenwerkend pakket IT-toepassingen in plaats van een groep losse projecten en applicaties. Alleen de gecombineerde waarde zal digitale zorgverlening laten slagen.
