Onlangs is in het Antoni van Leeuwenhoek (AVL) tijdens een robot-geassisteerde operatie middels een nieuwe techniek lymfeklier-uitzaaiingen van prostaatkanker gezocht en verwijderd. Dit was de eerste keer dat deze techniek in Nederland uitgevoerd werd. Het AVL is onderdeel van het Prostaatkankernetwerk Nederland. De oncologische resultaten van deze operatie worden over enkele weken verder bekeken.
Het beter en preciezer verwijderen van kwaadaardig prostaatkanker weefsel en lymfeklier-uitzaaiingen hebben als primaire doel het verbeteren van de oncologische uitkomsten en de kwaliteit van leven van patiënten.
De patiënt die als eerste in Nederland met deze nieuwe techniek behandeld is, heeft de operatie goed doorstaan en mocht de volgende dag al naar huis. Uit pathologisch onderzoek is inmiddels ook al gebleken dat de gevonden uitzaaiing volledig verwijderd is.
Lymfeklier-uitzaaiingen beter detecteren
Verbeterde onderzoekstechnieken leiden ertoe dat bij prostaatkankerpatiënten steeds vaker een beperkt aantal lymfeklier-uitzaaiingen gevonden worden. In bepaalde gevallen kan het herstelproces geholpen worden door de lymfeklieren te verwijderen. Die zijn echter zo klein dat ze tijdens een operatie moeilijk te zien. Bovendien zitten ze vaak diep in het kleine bekken, tussen de heupgewrichten, het schaambeen en het stuitje waar veel organen, zenuwen, bloed- en lymfvaten bij elkaar komen.
De nieuwe techniek maakt gebruik van een flexibele detector die tijdens de operatie het lichaam van de patiënt scant. Om het scannen goed te laten verlopen krijgt de patiënt een radioactief contrastmiddel toegediend. Dat gebeurt daags voor de operatie al. De flexibele detector kan dan tijdens de operatie eventuele lymfeklier-uitzaaiingen van prostaatkanker beter opsporen en nauwkeuriger bepalen waar ze zich bevinden. De betreffende uitzaaiingen kunnen vervolgens, tijdens de operatie, nauwkeuriger verwijderd worden.
Radioactieve lymfeklieren
De detector is ontwikkeld door het Interventional Molecular Imaging Laboratory van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in samenwerking met het Antoni van Leeuwenhoek. Het radioactieve middel dat gebruikt wordt bindt zich aan de prostaatkankercellen waardoor de uitzaaiingen in de lymfeklieren radioactief worden. De lymfeklierdetector, ofwel DROP-IN gammaprobe, is aan een flexibele kabel bevestigd die tijdens de operatie in alle richtingen naar radioactieve signalen in het lichaam kan zoeken.
"Met de arm van de operatierobot, bedien ik als operateur de detector. Zodra de detector de klieren gevonden heeft, geeft het apparaat een signaal. Zo kan ik de lymfeklier-uitzaaiingen heel precies opsporen en verwijderen. Dit is een belangrijke stap vooruit in de technologie van de prostaatkankerchirurgie”, zegt Pim van Leeuwen, uroloog in het AVL.
De in het AVl uitgevoerde operatie is bijna twee jaar voorbereid. De behandeling valt binnen de TRACE studie. Prostaatkankerpatiënten die denken dat ze in aanmerking komen voor deelname aan deze studie kunnen zich melden bij hun behandelend arts. Als onderdeel van deze klinische studie worden de resultaten van het radioactief verwijderde weefsel vergeleken met de uitslag van de patholoog die na de operatie het weefsel beoordeelt.
Naar het nauwkeuriger diagnosticeren opsporen en verwijderen van tumorweefsel en eventuele uitzaaiingen, bijvoorbeeld met behulp van beeldgestuurde oncologische interventies wordt veel onderzoek gedaan.
