“Veel zorgverleners haken vandaag de dag af omdat er te weinig tijd overblijft in hun werk om effectief te zorgen voor patiënten. Een gerichte inzet van technologie kan daar verandering in helpen brengen”, vertelt Marnix Denys, managing director van beMedTech tijdens de een rondetafeldiscussie over ‘Het zorglandschap uit balans’. Door de toenemende complexiteit van zorg wordt een geïntegreerde benadering, waarbij de inzet van technologie vanzelfsprekend is, volgens betrokkenen steeds belangrijker. Medische technologie kan namelijk voorkomen dat Belgische zorg vastloopt.
“Medische technologie kan zorgverleners helpen, om over disciplines en zelfs organisaties heen, samen te werken. Maar om geïntegreerde zorg in ons land een échte boost te geven, moeten we de financiering herzien: veel meer dan zorgprestaties moeten we zorguitkomsten ‘belonen’, aldus Brecht Cardoen van KU Leuven en Vlerick Business School.
Deze rondetafel was de derde en laatste reeks in het kader van Technologie voor de zorg van morgen georganiseerd door beMedTech. Ondubbelzinnig duidelijk werd dat medische technologie steeds vaker vanzelfsprekend deel zal gaan uitmaken van zorgteams. Dat is nodig omdat in België in de zorg dezelfde problemen spelen als in Nederland, te weten steeds meer zorgvraag gecombineerd met personeelstekort. Ook in ons buurland zet men daarom vol in op technologie om te voorkomen dat de zorg totaal vastloopt.
Zorg raakt uit balans
De zorgvraag in België neemt ook, net als in Nederland, ieder jaar toe. Niet alleen in volume maar ook in complexiteit. Onderzoek laat zien dat in België, wanneer de toegenomen zorgvraag in het land nog een kwalitatief antwoord wil krijgen, er 106.000 extra zorgverleners nodig zijn. En dat terwijl veel vacatures nu al niet kunnen worden vervuld. Ter vergelijking: In 2032 wordt in Nederland een nog groter tekort verwacht van 155.000 zorgmedewerkers. Als die prognose wordt aangepast aan de effecten van onder meer IZA en WOZO, blijft het verwachte tekort nog steeds 138.000 medewerkers!
We weten het allemaal: de zorg kreunt onder het personeelstekort. Een wonderoplossing voor dat probleem bestaat niet. Maar veel kleine stappen maken samen een grote impact. Verschillende stakeholders uit de zorg formuleren een reeks voorstellen om zorgverleners beter te ondersteunen en de balans tussen vraag en aanbod te herstellen. Gemene deler in die voorstellen: het gericht inzetten van medische technologie.
Meer evenwicht met medische technologie
Hoe kan medische technologie zorgverleners eigenlijk precies helpen om die groeiende vraag naar medische diensten te blijven opvangen? Over die vraag bogen stakeholders met verschillende achtergronden zich tijdens de ronde-tafel ‘Zorglandschap uit balans’. Ze keken daarbij zowel naar het zorgaanbod als naar de zorgvraag. Want wie het personeelstekort in de zorg structureel wil aanpakken, moet op beide fronten werken. Allereerst moet het zorgaanbod worden versterkt. Meer zorgverleners gaan namelijk in België vandaag met pensioen (natuurlijke uitstroom) dan er nieuwe instromen. Er zijn ook almaar meer zorgverleners die de sector vroegtijdig verlaten, (lang) voor hun pensioen. Dat probleem lijkt zich zelfs al in de opleiding voor te doen. Robin Decoster van de Odisee Hogeschool stelt zelfs: “Steeds meer studenten verpleegkunde haken af nog voor ze effectief in het beroep stappen.”
Drie doeleinden medische technologie
Om die trend te keren en het zorgaanbod te versterken, willen de deelnemers aan de ronde tafel medische technologie voor drie doeleinden gaan inzetten.
- Aantrekkingskracht: medische technologieën kunnen repetitieve taken (zoals monitoring en
registratie) overnemen van zorgverleners waardoor zij meer tijd overhouden om effectief te zorgen voor de patiënt. Een sterkere inzet van technologie kan ook nieuwe profielen helpen aantrekken in de zorg. - Precisie: verschillende medische technologieën helpen de precisie in de zorg te verhogen. Operaties worden bijvoorbeeld minder ingrijpend, waardoor er minder zorgpersoneel nodig is. Cruciaal daarbij is dat medische en technische zorgberoepen nog nauwer met elkaar samenwerken, iets waar al tijdens de opleiding aandacht naar moet gaan.
- Geïntegreerde zorg: door de toenemende complexiteit van zorg wordt een geïntegreerd aanpak steeds belangrijker. Medische technologie kan zorgverleners helpen om over disciplines en zelfs organisaties heen samen te werken. Maar om geïntegreerde zorg in ons land een échte boost te geven, moeten we de financiering herzien: veel meer dan zorgprestaties moeten we zorguitkomsten ‘belonen'.
Ondersteunende medische technologie
Tijdens deze discussie kwamen uiteraard ook tal van goede voorbeelden van ondersteunende zorgtechnologie op tafel. Een sterke casus is bijvoorbeeld het doen van een MRI van afstand. Dat gebeurt in de praktijk tijdens het project WeScan. Daarbij kunnen patiënten in campus Sint-Augustinus van GZA Ziekenhuizen in Antwerpen onder de MRI-scanner gaan, terwijl een technoloog medische beeldvorming (niet toevallig een knelpuntberoep) in AZ Delta in Roeselare de scan in goede banen leidt. De begeleiding gebeurt via een virtuele cockpit van Siemens Healthineers. Het is een mooie illustratie van hoe medische technologie een antwoord kan helpen bieden op het groeiende personeelsprobleem in de zorg.
Zorgvraag temperen
Medische technologie kan tot slot ook de groeiende zorgvraag helpen temperen, menen de deelnemers aan de ronde tafel. Ze schuiven twee speerpunten naar voren: screening én een actievere rol voor de patiënt. Voor screening zijn steeds meer behandelmogelijkheden en is steeds meer technologie beschikbaar. Hoe vroeger je erbij bent, hoe meer kans op succes en hoe minder zorg iemand daarna gemiddeld nodig heeft.
De inzet van medische technologieën voor screening helpt dus de druk op de zorg te verlichten. Denk onder meer aan de inzet van bijvoorbeeld smartwatches om bijvoorbeeld hartfalen al in een vroeg stadium aan te zien komen. Tevens is het belangrijk dat de patiënt een actieve rol krijgt ofwel zelfmanagement kan worden bevorderd. Chronische zorg bestaat bijvoorbeeld uit heel wat terugkerende zorgtaken. Met behulp van medische technologieën zoals apps en thuismetingen kunnen patiënten (en hun mantelzorgers), die dat willen, sommige van die taken zelf opnemen. Zo kunnen ze de zorg flexibeler inpassen in hun dagelijks leven én neemt die aanpak druk weg van de schouders van hun zorgverleners.
