Met de juiste inzet van moleculaire diagnostiek krijgen mensen met uitgezaaide kanker zorg op maat. Er kan dan met precisie worden voorspeld welke behandeling kan werken, zo schrijft Zorginstituut Nederland in de ‘Eindbrief uitvoeringstraject moleculaire diagnostiek’ die minister Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op 13 december naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Door specifieke behandelingen beter te kunnen koppelen aan de juiste, voorspellende moleculaire diagnostiek wordt overbehandeling en onderbehandeling voorkomen.
“Onderbehandeling kan worden voorkomen. En ook andersom: als er voor jou geen helpende behandeling meer is, wordt voorkomen dat je voor niets een belastende therapie ondergaat. Dit is écht passende zorg”, aldus bestuursvoorzitter Sjaak Wijma van Zorginstituut Nederland.
Onder de noemer ‘precisie-oncologie’ worden door middel van moleculaire diagnostiek patiënten geselecteerd die voor specifieke, doelgerichte behandelingen in aanmerking komen. Ook in het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven wordt onderzocht wat de meest effectieve therapie op persoonlijk niveau is. Daar doen ze dat via DNA-diagnostiek.
Raamwerk landelijke afspraken
Er zijn steeds meer nieuwe, vaak dure, geneesmiddelen voor de behandeling van kanker. Mede daarom hebben wetenschappelijke beroepsverenigingen en betrokken belangenorganisaties van medisch specialisten, pathologen en klinisch moleculair biologen in de pathologie, klinisch genetici, zorgverzekeraars, patiëntenvertegenwoordigers, de Nederlandse Zorgautoriteit en het Zorginstituut de afgelopen, ruim twee jaren binnen het uitvoeringstraject nauw samengewerkt aan de realisatie van een ‘raamwerk moleculaire diagnostiek’.
Een samenhangend geheel van landelijke afspraken over de beschikbaarheid van (doelgerichte) geneesmiddelen, afspraken over vergoedingen, uniforme werkwijzen over diagnostische testen, en een kwaliteitsstandaard en een nieuwe bekostigingsstructuur vanaf 2023. Tezamen vormen zij de bouwstenen voor een infrastructuur waarmee de inzet van moleculair-diagnostische tests in de praktijk wordt gestroomlijnd en verbeterd.
Resultaten moleculaire diagnostiek
Inmiddels kunnen behandelaren in ieder ziekenhuis aan de hand van actuele overzichtslijsten van ‘klinisch noodzakelijke targets’ per tumortype en ziektestadium moleculaire diagnostiek aanvragen waarvoor op dit moment doelgerichte geneesmiddelen beschikbaar zijn. De eerste lijsten zijn al gepubliceerd: voor niet-kleincellig longcarcinoom, colorectaal carcinoom en endometriumcarcinoom. Binnenkort volgen er meer.
Inmiddels zijn er ook twee nieuwe, landelijke commissies opgericht: de Commissie Minimaal Klinisch Noodzakelijke Targets (CieMKNT) en de Commissie ter BeOordeling Diagnostiek (CieBOD). Er is een kwaliteitsstandaard met onder meer afspraken over de organisatie van de moleculaire diagnostiek in laboratoria, ziekenhuizen en regionale netwerken. De kwaliteitsstandaard is door het Zorginstituut getoetst en op 28 november 2023 ingeschreven in het Register. Het Zorginstituut blijft de komende 2 jaar monitoren hoe het raamwerk moleculaire diagnostiek functioneert en waar aanscherping nodig is.
