CWZ is in juni 2023 gestart met de behandeling van apneu met een innovatieve tongzenuwstimulator. Deze aanpak is geschikt voor mensen voor wie gangbare behandelingen, zoals een neusmasker, niet helpen. Het gaat om een soort pacemaker, die lichte elektrische schokjes aan de tong geeft, waardoor ademstops van patiënten worden onderbroken. Deze bijzondere behandeling, die alleen aangeboden mag worden in vijf speciaal geselecteerde ziekenhuizen, is bewezen effectief.
In de derde week van juni kregen twee patiënten voor het eerst in CWZ een tongpacemaker geïmplanteerd die de tongzenuw stimuleert. Het gaat om een stimulator van het bedrijf Inspire. Door het geven van lichte impulsen kan het apparaatje, soms levensgevaarlijke, ademstops bij apneu voorkomen. In de praktijk blijkt deze innovatieve oplossing gemiddeld genomen bijzonder goed aan te slaan bij een groep patiënten bij wie reguliere behandelingen niet goed werken.
CWZ mag tongpacemaker plaatsen
KNO-arts Bart Wensing vertelt op de website van CWZ: ‘Wij zijn één van de vijf ziekenhuizen in Nederland waar deze ingreep uitgevoerd mag worden. Vanwege het succes van de behandeling in onze collega Santeon ziekenhuizen OLVG en St. Antonius was er behoefte aan meer centra. Na een strenge landelijke selectie is CWZ één van de drie nieuwe centra geworden. Daar zijn we heel trots op.’ Een ander ziekenhuis waar deze tongzenuwstimulator onlangs werd geïntroduceerd, is het Limburgse Zuyderland. Daar zijn inmiddels meerdere patiënten met succes behandeld.
Tijdens deze innovatieve ingreep plaatst de KNO-arts een kastje (pacemaker) tussen de ribben van de borstkas. Ook wordt er een zogenaamde electrode (hulsje) om de tongzenuw geplaatst. Na een maand activeert een speciaal getrainde laborant of slaapconsulent het implantaat en volgen controles om de instellingen goed te krijgen.
De prikkel is individueel in te stellen, en sterk genoeg om de tongzenuw te stimuleren maar toch zo zwak dat het de slaap niet verstoort. De patiënt kan elke avond zelf de start- en eindtijd van de tongpacemaker instellen om zo min mogelijk last te hebben van de beweeglijke tong. In de nacht kan de patiënt het implantaat met de afstandsbediening uit- en aanzetten, hetgeen handig kan zijn er bijvoorbeeld sprake is van toiletbezoek.
Obstructief slaapapneu (OSA)
De ingreep wordt uitgevoerd bij patiënten met matig tot ernstig obstructief slaapapneu (OSA). OSA ontstaat doordat een deel van de bovenste luchtweg blokkeert in de nacht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de tong die naar achteren zakt of de huig en het zachte verhemelte die de luchtweg (tijdelijk) afsluiten. Dat kan tot tientallen ademstops per uur geven.
Deze mensen kampen met klachten als snurken, vermoeidheid, concentratieproblemen overdag, veel plassen en stikgevoelens in de nacht, onrustig slapen en hoofdpijn in de ochtend. De eerste patiënt die in CWZ onlangs werd geopereerd is Pascal. Hij ziet er naar vooruit dat de stimulator binnenkort wordt aangezet en hoopt dat de behandeling zal aanslaan. “Hopelijk kan ik dan weer eens slapen, want ik slaap al 1,5 jaar nauwelijks door de vele ademstops, zelfs niet met een CPAP-masker. Dat is een ramp.”
Multidisciplinaire behandeling
Patiënten met slaapapneu worden in CWZ multidisciplinair behandeld. Een team van longartsen, neurologen, KNO-artsen, slaapconsulenten (gespecialiseerde slaapverpleegkundigen), klinisch neurofysiologisch laboranten en een slaaptherapeut behandelen en bespreken samen de patiënten.
De behandeling met een tongzenuwstimulator kan een oplossing zijn als gangbare behandelingen niet of onvoldoende helpen. Er zijn bijvoorbeeld mensen bij een CPAP-apparaat niet voldoende werkt, maar ook mensen die er gewoonweg niet goed mee om kunnen gaan; bijvoorbeeld omdat ze claustrofobisch van dat masker worden. Soms kan een speciale beugel helpen, maar ook die optie pakt niet altijd goed uit. Een andere groep heeft een operatie ondergaan aan huig of amandelen, maar ervaart vervolgens onvoldoende verbetering.
Tongpacemaker wérkt
KNO-arts Bart Wensing van CWZ ziet in de praktijk dat het implementeren van een tongzenuwpacemaker betreffende groep patiënten écht goed kan helpen. Onderzoek bij duizenden mensen bevestigt dit beeld, want gemiddeld blijken de apneuklachten na het plaatsen van een tongpacemaker aanzienlijk te verminderen. Wensing: “Ook zien we een zeer sterke afname in het aantal ademstops. Dat is belangrijk, want ernstig slaapapneu kan leiden tot serieuze aandoeningen, zoals een onregelmatige hartslag, hoge bloeddruk en een verhoogde kans op hart- en herseninfarcten.”
Per jaar komen er in Nederland slechts een paar honderd mensen in aanmerking voor een tongzenuwstimulator. Dit komt omdat de selectiemethode zeer streng is een patiënt veel onderzoeken moet ondergaan. Wensing licht toe: ‘Het is een dure behandeling, dus moeten de gangbare behandelingen voor OSA niet mogelijk zijn of gefaald hebben. Wij streven ernaar om dit jaar de ingreep in CWZ uit te voeren bij ongeveer 10 patiënten. Daarna willen we elk jaar groeien, naar uiteindelijk enkele tientallen implantaties per jaar. Het kan dat de selectiecriteria over een tijdje versoepeld worden en we meer patiënten mogen behandelen. Dat zou heel mooi zijn, want het is een prachtige innovatie die de kwaliteit van leven voor apneupatiënten echt kan verbeteren.”
