Het waarborgen van innovaties in de palliatieve zorg is een belangrijk aandachtspunt binnen deze vorm van zorg. Het Nivel zocht naar strategieën die daarbij een positieve rol kunnen spelen. Dat onderzoek resulteerde in de identificatie van een zestal strategieën. Die geven geen garantie de borging van innovaties, maar vergroten wel de kans daarop. Over het onderzoek werd onlangs een artikel gepubliceerd in de Journal of Pain and Symptom Management.
Het enthousiast oppakken van innovaties in de palliatieve zorg door zorg verleners is, zo blijkt, niet het probleem. Animo en enthousiasme is er genoeg. Echter, pas als de innovatie ook na de projectfase nog gebruikt wordt, kan gesproken worden over een geborgde (zorg)innovatie. Van 2012 tot 2017 liep het landelijke Verbeterprogramma Palliatieve Zorg van ZonMw. Daarbinnen werden in totaal 76 verbeterprojecten opgestart. Die hadden tot doel het in de praktijk invoeren van bestaande innovaties.
Voor de invoering van de verschillende innovaties in de palliatieve zorg werd binnen elk project een jaar uitgetrokken. Bij verreweg de meeste projecten (95%) werd de ingevoerde innovatie, of elementen daarvan, ook na dat jaar nog steeds gebruikt. Bij meer dan de helft (60%) mocht gesproken worden over een geborgde innovatie. Ofwel, een innovatie die naar verwachting blijvend in de praktijk gebruikt zal worden.
Innovaties en strategieën voor borging
Binnen de 76 projecten vielen een viertal innovaties in het bijzonder op, omdat ze het vaakst toegepast werden.
- Signalering in de palliatieve fase; een methode voor het identificeren van symptomen en problemen.
- PaTz; een samenwerkingsvorm tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen in de palliatieve zorg.
- De Zorgconsulent Palliatieve Fase; een consulent die andere zorgverleners adviseert over palliatieve zorg.
- De Inspiratiecyclus STEM; voor betere communicatie met patiënten over het naderende overlijden en de zorgbehoeften aan het einde van het leven.
Het onderzoek identificeerde de zes strategieën die bij de projecten met de hoogste kans op borging het vaakst toegepast werden. Strategieën die bovendien bij niet-geborgde projecten veel minder vaak toegepast werden. De zes succesvolle strategieën zijn:
- Het werken met de innovatie aan laten sluiten bij de algehele visie en strategisch beleid van de organisatie (bij 97% van de geborgde innovaties);
- Een kartrekker aanwijzen die erop toeziet dat er gewerkt wordt met de innovatie (bij 97% van de geborgde innovaties);
- De innovatie onderdeel maken van een breder organisatiebeleid gericht op goede palliatieve zorg (bij 95% van de geborgde innovaties);
- Zorgen dat zorgverleners makkelijk toegang hebben tot de innovatie (bij 92% van de geborgde innovaties);
- Het bestuur en/of management betrekken bij de innovatie (bij 84% van de geborgde innovaties);
- Zorgverleners regelmatig op de hoogte houden over het gebruik van de innovatie (bij 84% van de geborgde innovaties).
Het onderzoek van het Nivel had als doel de mate van borging van innovaties van de door ZonMw gesubsidieerde verbeterprojecten voor de palliatieve zorg te bepalen. Het onderzoek werd, afhankelijk van de start van het betreffende project, anderhalf tot vijf jaar na de start uitgevoerd. Van de 76 projecten hebben er 63 aan het onderzoek meegewerkt.
