We hebben de zorgtransformatie hard nodig. Het is wellicht een weinig verrassende boodschap, maar er werken te weinig mensen in de zorg en de tekorten worden alleen maar erger. AI kan ons helpen om die tekorten terug te dringen, mits de juiste AI-innovaties goed geïmplementeerd en opgeschaald worden. Ik zie op dit moment drie domeinen waarin er een grote potentie is om impact te maken met AI, waar er te weinig capaciteit, geld en expertise is bij de individuele instanties én waar samenwerkingen een grote impact kunnen hebben. Dat zijn de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg (VVT), de nulde een eerstelijnszorg en het publieke gezondheidsdomein.
Samenwerking en de ondersteuning van AI-innovaties maken het mogelijk om gezamenlijk geld vrij te maken en expertise op te bouwen. Dat is de kracht die ontstaat wanneer vele partijen samenkomen om hetzelfde doel te bereiken, namelijk het transformeren en verbeteren van de zorg middels AI. Daarbij kunnen we meer impact genereren door de goede voorbeelden, gegeven door bestaande AI-innovaties, over te nemen in andere zorgorganisaties.
Voorbeelden AI-samenwerkingen
Gelukkig zijn die voorbeelden er zeker. Die voorbeelden tonen aan dat samenwerking op het gebied van AI in de zorg leidt tot de eerste voorzichtige stappen in het delen van expertise. Zo hebben de Samenwerkende Algemene Ziekenhuizen (SAZ) onder leiding van Bart-Jan Verhoeff gezamenlijk het Expertisecentrum Zorgalgoritmen opgezet. Dit initiatief is een prachtig voorbeeld van hoe zorgorganisaties kunnen kiezen voor een samenwerking wanneer ze afzonderlijk onvoldoende innovatiekracht hebben. Ook in de ggz zijn de eerste mooie stappen ondernomen om de zorg te verbeteren met behulp van AI, namelijk door gezamenlijke financieringsaanvragen in te dienen bij landelijke AI- en dataplatformen.
AI-kompas ouderenzorg
Kortgeleden heeft de Nederlandse AI Coalitie samen met Vilans in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) een AI-kompas opgesteld voor de ouderenzorg. In dit kompas wordt uiteengezet wat de huidige stand van zaken is met betrekkingen tot AI-innovaties, en welke trends er op dit moment zichtbaar zijn. Daarnaast wordt in het AI-kompas beschreven welke behoeften er zijn vanuit het zorgveld en tegen welke barrières zorgorganisaties aanlopen. Ook worden in het AI-kompas een aantal aanbevelingen gegeven over de AI-innovaties waar we ons in de zorg met elkaar voor moeten inzetten.
Ouderenzorg
De ouderenzorg is bij uitstek een zorgdomein waar behoefte en noodzaak is aan slimmere organisatie van de zorg en vermindering van de administratielast. Laten AI-innovaties daar nou eens uitermate geschikt voor zijn. In de VVT zijn prachtige voorbeelden bekend van organisaties die met behulp van AI spraakgestuurde rapporten opstellen, hun logistiek efficiënter maken of kwetsbare ouderen begeleiden en bewaken door beelden te analyseren met AI. Sommige zorginstellingen zijn ware koplopers, en er zijn ook impactvolle AI-bedrijven waar we in de zorg veel van kunnen leren.
Individuele zorgorganisaties hebben vaak te weinig capaciteit en innovatiekracht om zelfstandig AI-innovaties van de grond te krijgen. We moeten af van pilots zonder daadwerkelijke impact. Daarom pleit de Nederlandse AI Coalitie voor het maximaal ondersteunen van de VVT, waarbij lessen getrokken worden uit de succesverhalen die er al zijn in bijvoorbeeld de ziekenhuiszorg en ggz. Op die manier willen we gezamenlijk een AI-VVT-traject definiëren met uitvoerige en vergaande ondersteuning van landelijke partijen.
Andere domeinen
Vervolgens kunnen we op vergelijkbare wijze en traject opstellen voor de nulde en eerstelijnszorg, waar ook al mooie voorbeelden van AI-innovaties te vinden zijn. Denk aan het gezamenlijk verbeteren en versnellen van triage, het wegwerken van administratie en het inzetten van AI om gerichter patiënten door te verwijzen naar specialistische zorg.
Helaas is er op dit moment minder geld voor het publieke gezondheidsdomein. Dat is spijtig, want juist daar is enorme winst te behalen. Als minder mensen in de gezondheidszorg terecht komen, wordt de druk op de gezondheidszorg namelijk van de voorkant verlicht. Ook in het publieke gezondheidsdomein kunnen samenwerkingen, gedeelde middelen en uitwisseling van expertise een grote impact hebben. De Nederlandse AI coalitie zal hier binnenkort diverse partijen voor bij elkaar brengen, zodat deze samenwerkingen georganiseerd kunnen worden.
Daarom pleit de Nederlandse AI coalitie ervoor om deze drie domeinen – VVT, nulde en eerstelijnszorg, publieke gezondheidsdomein – klaar te stomen voor AI. Hiervoor zijn we op zoek naar voorlopers, geïnteresseerden en instanties die deze samenwerking kunnen en willen ondersteuning. Ook de Nederlandse AI coalitie is daar graag een partij in. Hopelijk zien wij deze partijen ook samenkomen op de aankomende ICT&health World Conference, die van 28 tot en met 30 januari 2025 georganiseerd wordt in Maastricht.
