“In hoeverre is er sprake van moreel bewustzijn bij medewerkers in de zorg als het gaat over het inzetten van robotica?”. Dat was de onderzoeksvraag waarmee Frédérique van de Steeg, studente Filosofie, aan de slag ging tijdens haar stage bij ActiZ, brancheorganisatie voor thuiszorgaanbieders. De onderzoeksresultaten zijn nu beschikbaar en tonen onder meer dat er weinig uitschieters zijn naar een hoog of laag moreel bewustzijn.
Het onderzoeksverslag gaat in op achtergronden, een uitleg van terminologie, literatuurstudie en de opbrengsten van interviews. Ook de praktische betekenis van moreel bewustzijn rond robotica komt aan de orde, alsook een aantal mogelijkheden om moreel bewustzijn te versterken, aldus Actiz.Mens bepaalt impact technologie
Technologie op zichzelf is goed noch fout, zo stelt Van de Steeg. De mens kiest ervoor hoe er mee om wordt gegaan en hoeveel impact het gaat hebben. De mens moet dus in staat zijn een weloverwogen keuze te maken. Om dat te kunnen doen, is moreel bewustzijn van groot belang.Voor de vertaling van deze stelling naar medewerkers in de zorg is literatuuronderzoek en kwalitatief onderzoek gedaan. Er is gewerkt met een theorie over moreel bewustzijn op basis van Lawrence Kohlbergs theorie van morele ontwikkeling. Het kwalitatief deel van het onderzoek bestond 16 interviews met mensen die allerlei verschillende functies bekleedden in de zorg.
Ethiek weinig besproken thema
Uit de interviews kwam onder andere naar voren dat meer dan de helft van de geïnterviewden zich niet op de hogere niveaus van moreel bewustzijn bevonden. Eveneens kwam er uit dat niemand zich op de laagste niveaus bevond. Onder andere complexe terminologie en een te hoge werkdruk zorgen ervoor dat ethiek een thema is wat weinig wordt besproken binnen zorginstellingen. In elk geval niet bewust.Om moreel bewustzijn in de zorg te vergroten zijn er voldoende opties, stelt Van de Steeg. Meer tijd besteden aan ethiek tijdens de opleiding, lastige situaties bespreken tijdens een teamoverleg vanuit ethisch perspectief en een cursus (laten) organiseren om het onderwerp op de agenda te zetten behoren onder andere tot de mogelijkheden. Een samenwerking met Vilans, waarbij een leermodule zou worden ontwikkeld met betrekking tot het ontwikkelen van het moreel bewustzijn in de zorg, wordt op het moment onderzocht.
Lees hier het onderzoeksverslag.
