Maak vaart met een betere en snellere uitwisseling van gezondheids- en medicatiegegevens van patiënten, zeker in acute zorgsituaties. Dat is de dringende oproep die de Patiëntenfederatie Nederland, de NVZ en zeventien andere zorgpartijen in een recente brief aan de Tweede Kamer doen. Dit pleidooi is natuurlijk niet nieuw, maar het zorgveld vindt integraal dat aanpassingen in de wetgeving omtrent gegevensuitwisseling te lang op zich laten wachten. “Een betere beschikbaarheid van gezondheidsgegevens op de juiste plek redt levens,” aldus Arthur Schellekens, directeur-bestuurder van Patiëntenfederatie Nederland.
De brief van Patiëntenfederatie Nederland en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) is mede ondertekend door Ambulancezorg Nederland, NVZA, KNMG, FMS, LHV, InEen, NHG, V&VN, Nederlandse ggz, KNMP, ZN, NFU, ZKN, GGD GHOR Nederland, FNT en RSO Nederland. De zorgsector als geheel doet deze oproep doelbewust in aanloop naar het debat op woensdag 3 april, dat over de toekomst van de acute zorg gaat. In de praktijk blijkt dat de beschikbaarheid van patiëntdata nog steeds niet optimaal geregeld is.
Vermijdbare gezondheidsschade
Het komt nog regelmatig voor dat patiënten op de Spoedeisende Eerste Hulp (SEH), acute ggz of andere spoedzorgvoorzieningen binnenkomen van wie vervolgens de relevante medische voorgeschiedenis niet elektronisch beschikbaar is, zoals informatie over medicatiegebruik en allergieën. Schellekens vertelt op de website van de Patiëntenfederatie: “Dat vraagt extra inspanningen van zorgverleners die moeten gaan rondbellen en bovendien brengt het voor patiënten extra risico’s op vermijdbare gezondheidsschade of erger met zich mee. Dat moet zo snel mogelijk verbeteren. We leven in 2024.”
Wogs en databeschikbaarheid
Databeschikbaarheid en interoperabiliteit zijn in de hele breedte van de zorgsector nog steeds te vaak problematisch. En zeker in acute situaties is dat natuurlijk zeer lastig. De zorg móet de data hebben die relevant zijn op het moment dat ze nodig zijn. Dat is eigenlijk in de kern waar het om draait. Middels wetgeving als Wegiz en EHDS en andere regelgeving wordt nationaal en internationaal werk gemaakt van een betere en snellere digitale gegevensuitwisseling. Maar in de praktijk gaat het dus volgens de zorgsector nog niet snel en nog niet goed genoeg. De ondertekenaars van de brief hebben met name vragen over de databeschikbaarheid in de acute zorg en vragen zich onder meer af wat de voortgang is van het wetsvoorstel opvraagbaarheid van gegevens voor spoedeisende zorg (Wogs) die in de zomer van 2023 in consultatie ging. Dit wetsvoorstel zorgt ervoor dat medische gegevens makkelijker op te vragen zijn als iemand spoedeisende zorg nodig heeft.
Pleidooi voor opt-out
In de brief aan de Kamer herhalen de partijen ook hun pleidooi voor een geen-bezwaar systeem, een zogeheten opt-out, voor de uitwisseling van medische gegevens tussen zorgprofessionals. In de ziekenhuizen wordt volgens Veronique Esman, directeur van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen, met smart gewacht op het geen-bezwaar systeem. “Het is van groot belang dat zorgverleners in spoedsituaties snel en volledig de relevante medische gegevens van patiënten kunnen inzien, tenzij een patiënt daar van tevoren bezwaar tegen maakt. Het geen-bezwaar systeem gaat zorgen voor betere zorg en een snellere doorstroom, met minder administratieve handelingen. We zien graag dat het wetsvoorstel vlot in politiek Den Haag wordt behandeld.”
Medicatiefouten voorkomen
Op dit moment werkt het systeem nog via opt-in: patiënten moeten expliciet toestemming geven om hun medische gegevens met zorgprofessionals te delen, terwijl uit onderzoek van de Patiëntenfederatie blijkt dat patiënten ervan uitgaan dat zorgverleners in de acute zorg hier standaard over beschikken. De Tweede Kamer heeft zich in het verleden al uitgesproken voor een verandering van dit systeem. De partijen die de brief hebben gestuurd, zijn benieuwd hoe het staat met de voortgang van de uitvoering hiervan.
Gezondheidsgegevens moeten op een veilige manier standaard uitgewisseld kunnen worden tussen professionals, tenzij een patiënt daar bezwaar tegen maakt. Schellekens: “In Nederland worden wekelijks meer dan 1.200 mensen in het ziekenhuis opgenomen door medicatiefouten. Bijna de helft hiervan is vermijdbaar, onder andere door betere gegevensuitwisseling. Daarom is het voor patiënten en zorgverleners van groot belang dat medische gegevens bij spoed en bij medicatieoverdracht snel beter beschikbaar zijn.”
