Smart imaging is de weg naar verbeterde beeldbeschikbaarheid in de medische wereld. Het is een onderwerp waarbinnen zich voortdurende en snelle ontwikkeling afspeelt, en waarin de integratie van artificial intelligence een toenemende rol speelt. Hierdoor begint gaandeweg het concept van het smart hospital gestalte te krijgen. En dat is ook nodig, om de zorg toekomstbestendig te houden.
Het is belangrijk dat ziekenhuizen smart hospitals worden: slimmer en meer samenwerken om de druk op de toenemende behoefte aan zorg aan te kunnen. Maar wat is eigenlijk een smart hospital? Lieke Poot, chief medical information officer (CMIO) van ziekenhuis Isala in Zwolle, interpreteert het als een ziekenhuis dat slimme technologie inzet om de zorgmedewerkers te ondersteunen in hun werk.
“Die zorgverleners moeten zich niet aanpassen aan de technologie, maar andersom”, zegt ze. “En het woord technologie kan hierbij heel breed worden geïnterpreteerd: van het automatisch inladen van telefoonnummers in een telefoonsysteem tot spraakherkenning voor slimme verslaglegging of artificial intelligence als beslissingsondersteuning. Alles kortom wat de zorgverleners kan ontlasten zodat zij zich zo volledig mogelijk op de inhoud van hun werk kunnen richten.”
Het is duidelijk waarom dit nodig is, stelt Poot. “We hebben in ons land te maken met een dubbele vergrijzing. Er is sprake van ontgroening van de professionals die inzetbaar zijn voor het verlenen van zorg. En er zijn strakke budgettaire kaders. Alle ziekenhuizen worstelen hiermee. Ze móeten dus hun grenzen gaan verleggen, om de zorg te kunnen blijven verlenen die nodig is.”
Beter benutten
Natuurlijk beperkt de inzet van technologie zich niet tot het ziekenhuis. “Het liefst wil je zorg voorkomen en zorg die nodig is zoveel mogelijk thuis bij de patiënt verlenen”, zegt Poot. “Onze ambities op dit gebied hebben we in 2019 in ons ziekenhuis gebundeld in ons Connected Care Center. Maar ziekenhuiszorg zal altijd nodig blijven, dus is het essentieel om ook binnen de muren van het ziekenhuis processen slimmer in te richten.”
De technologie is er voor een groot deel al. “Er valt veel winst te behalen door die beter te benutten”, meent Poot. “Daar is echt meer aandacht voor nodig, het is zaak daar steeds op terug te blijven komen. Een eenmalige scholing bij de introductie van een bepaalde technologie is niet genoeg. Het is vooral zaak in gesprek te gaan met de zorgverlener over wat die nodig heeft. Dit geldt zeker ook waar het om AI gaat. Hierin is nog veel in ontwikkeling en het is zaak om samen met de gebruikers tot toepassingen te komen die echt gaan helpen. Dit vraagt ook om het tussentijds herijken van experimenten, om te bepalen of we nog steeds de goede dingen aan het doen zijn.”
Leren van elkaar
Is wachten tot een technologie zich heeft bewezen geen betere optie? Experimenten kunnen ook mislukken en het budget in de zorg is beperkt. “Daarom moeten ziekenhuizen elkaar ook opzoeken”, zegt Poot. “Ze moeten niet op eigen houtje experimenteren, maar leren van elkaar en goede voorbeelden delen. Dit zien we gelukkig ook steeds meer gebeuren. Er zijn verschillende netwerken. Het gaat steeds meer naar proudly copied from in plaats van not invented here. De tijdgeest is daar ook naar, met alle uitdagingen waar de zorg nu voor staat.”
Isala maakt onderdeel uit van mProve, het netwerk van zeven topklinische ziekenhuizen om tot merkbaar betere zorg te komen. Het mProve Funxlab focust op technologische innovaties die het werk in het ziekenhuis leuker en makkelijker maken. “Er zijn dus goede initiatieven voor samenwerking”, zegt Poot. “En we meten ook het effect van de technologische innovaties die we implementeren. Niet eenvoudig, want het is een uitdaging om goede meetwaarden te vinden en één maatregel te isoleren voor effectmeting. Maar het is wel belangrijk, want het is moeilijk om middelen vrij te spelen voor innovatie in de zorg. Je moet echt kunnen laten zien dat het meerwaarde heeft.”
"Het gaat erom de zorgverlener meer centraal te stellen"
Ziet Poot dat hieraan in het Integraal Zorgakkoord richting wordt gegeven? “Ja”, zegt ze, “digitalisering is in het IZA een duidelijk thema. Regionale samenwerking en digitale en hybride zorg komen er nadrukkelijk in aan bod in relatie tot het dreigende personeelstekort. Natuurlijk zijn er wel uitdagingen. De ziekenhuizen moeten de ruimte vinden om te kunnen experimenteren. Dat is ingewikkeld in een situatie waarin de druk op de werkvloer steeds hoger wordt.”
Beeldbeschikbaarheid
Een belangrijk facet in het smart hospital is smart imaging. “Je ziet dat beeldvormende afdelingen als radiologie en pathologie nadenken over manieren om de toenemende vraag aan te kunnen”, vertelt Poot. “In hun processen zitten handelingen die slimmer kunnen. Administratieve processen, maar ook alle benodigde patiëntinformatie bij elkaar zoeken. Dat betekent nu nog veel bellen naar andere ziekenhuizen. Beeldbeschikbaarheid is dus belangrijk, om hierin winst te kunnen boeken. En ook om de veiligheid te verhogen trouwens, door de kans op fouten door menselijk handelen te verkleinen.”
Sinds Poot zich in Isala met het onderwerp smart imaging bezighoudt, krijgt ze regelmatig de vraag wat ze daar eigenlijk precies mee bedoelt. “De kern is dat het erom gaat de zorgverlener meer centraal te stellen en te ondersteunen met technologie. De focus ligt daarbij niet zozeer op de uitkomst van diagnostiek, dat is niet primair wat ik bedoel. Het gaat er vooral om AI in te zetten om de professional veel voorkomende handelingen uit handen te nemen. Als ik dat uitleg, leidt dat altijd tot enthousiaste reacties.”
Belangrijk bij de concrete invulling hiervan is volgens Poot uiteraard dat die professional aan het stuur blijft zitten. Die is degene die het best de vraag kan beantwoorden welke handelingen hij vaak verricht die ook geautomatiseerd of gedigitaliseerd kunnen worden. “Bijvoorbeeld taalmodellen om informatie te verzamelen uit literatuur. De ontwikkelingen op dit gebied nemen echt een vlucht. Denk ook aan spraakondersteuning, iets waarin radiologen altijd koplopers zijn geweest. Maar denk ook aan AI voor het prioriteren van werkprocessen.”
Goede initiatieven
De innovaties waarover Poot het heeft, zijn in alle gevallen multidisciplinaire samenwerkingstrajecten waarbij de zorgafdeling centraal staat. “De slimme ideeën ophalen van de werkvloer en daarvoor met de afdelingen ict en medische technologie tot de beste oplossing komen, daar gaat het om”, benadrukt ze. “Soms komen we er in zo’n proces achter dat een bepaald aspect van een werkproces geen meerwaarde heeft en dus achterwege kan worden gelaten. Ook dat is waardevol. Het gaat erom processen te optimaliseren.”
Natuurlijk kun je hierbij de vraag stellen waarom de ziekenhuizen hier niet al eerder werk van hebben gemaakt. Maar het punt is volgens Poot dat het in de huidige situatie in de zorg belangrijker is dan ooit tevoren. “Belangrijk hierbij is het besef dat het een proces is dat nooit af is. De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel. Dus moeten we er blijvend aandacht voor hebben en erin blijven samenwerken.”
