Tijd voor moderne huisartsinformatiesystemen

Als huisarts in opleiding frustreert het huisartsinformatiesysteem (HIS) mij enorm. De systemen zijn verouderd, omslachtig en inefficiënt, wat zorgt voor onnodig veel administratieve last en de nodige irritaties. Dit probleem leeft bovendien breed onder huisartsen. Hoe kan het dat de meeste HIS’en zo achterlopen, terwijl huisartsen juist zoveel patiëntcontact hebben? De komende jaren neemt de druk op de huisartsenzorg alleen maar toe: HIS’en moeten innoveren om die druk te verminderen.

Als huisarts wil je vooral bezig zijn met patiëntenzorg. Afhankelijk van de invulling van de huisartspraktijk heeft een huisarts 10-15 minuten per patiënt om de klacht uit te vragen, lichamelijk onderzoek uit te voeren, het bespreken van bevindingen en beleid en de administratie in het HIS. Zoals je kan voorstellen is dit best krap en wil je zo weinig mogelijk tijd hoeven te besteden aan de administratie. 

Daarbij komen nog taken zoals het verwerken van binnenkomende correspondentie, e-consulten, herhaalrecepten en het superviseren van doktersassistenten. Een goed HIS zou hierbij het werkproces moeten ondersteunen, maar voelt nu vaak als een obstakel. 

Kostbare tijd

Een simpele, overzichtelijke interface waarin informatie snel vindbaar is en taken soepel verlopen, zou echt een wereld van verschil maken. Nu hoor ik collega-huisartsen en doktersassistenten regelmatig klagen over hun HIS. Het kost hen veel te veel tijd om administratieve taken af te ronden of te schakelen tussen verschillende taken. Kostbare tijd die we liever aan patiëntenzorg besteden. Het gevolg? Veel huisartsen kunnen minder patiënten zien of ronden administratieve taken af na een werkdag of zelfs op hun vrije dagen. 

Uit onderzoek blijkt dat huisartsen die hiervoor meer dan een uur per week nodig hebben, een vijf keer hoger risico op een burn-out lopen¹.  Sommige huisartsen zoeken creatieve oplossingen, zoals transcriptiesoftware, maar dat is slechts een pleister op de wond.

HIS’en bestaan al lang

In Nederland zijn er momenteel tien HIS’en op de markt, ontwikkeld door verschillende leveranciers. De meeste systemen bestaan al geruime tijd en zijn oorspronkelijk ontwikkeld in een tijd waarin digitale zorg nauwelijks bestond. Hoewel enkele verouderde HIS’en inmiddels zijn verdwenen en bestaande systemen geüpdatet worden met nieuwe functies zoals e-consulten en online afspraken, lijken ze toch niet helemaal aan hun oorsprong te kunnen ontsnappen.

Gezien het hoge aantal HIS-leveranciers zou je verwachten dat er een sterke concurrentie is, wat zou leiden tot voortdurende innovatie met state-of-the-art systemen.  Toch blijkt dit in de praktijk tegen te vallen. Opvallend is dat huisartsenzorg juist twee keer zoveel verschillende systemen heeft in vergelijking met de systemen in ziekenhuizen in Nederland. Hoe kan het toch dat er geen sterke concurrentiedrang is? Huisartsen zitten vast aan meerjarige contracten, vinden overstappen naar een nieuw systeem ingewikkeld en tijdrovend en moeten bovendien behoorlijke bedragen betalen om patiëntgegevens over te zetten. 

Verbetering voor de toekomst

Om HIS’en te moderniseren en te verbeteren, is het XIS-keurmerk ontwikkeld. Dit initiatief van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en InEen beoordeelt systemen op gebruikersvriendelijkheid, dataveiligheid, toekomstbestendigheid en gegevensuitwisseling². Momenteel hebben vier HIS’en het keurmerk behaald³. 

Een goed HIS moet intuïtief werken, taken vereenvoudigen en zelfs proactief ondersteunen in ons werk. Gelukkig bieden twee nieuwe systemen een frisse blik op wat een modern HIS kan zijn: sneller, gebruiksvriendelijker en met automatisering die administratieve taken aanzienlijk vermindert. Daarnaast integreren deze systemen beter met andere digitale tools. Maar twee moderne systemen kunnen de markt van HIS’en niet substantieel veranderen, want er is onvoldoende concurrentie om blijvende innovatie te stimuleren. Hiervoor moeten er nieuwe systemen komen die state-of-the-art zijn, en het liefst ontwikkeld zijn vanuit de huisartszorg. 

Lastige keuze

Overstappen naar een nieuw HIS is voor veel huisartsen een lastige keuze. Patiënten en huisartsen zijn gewend aan hun huidige systemen, en verandering kost tijd en energie. De angst voor kinderziektes van nieuwe technologie speelt daarbij ook een rol. 

Toch is deze verandering onvermijdelijk. Als we vasthouden aan verouderde systemen, belemmeren we niet alleen ons eigen werkplezier, maar ook de kwaliteit van zorg die we onze patiënten willen bieden. De huisarts van de toekomst verdient een modern, slim en gebruiksvriendelijk HIS. Het is tijd om afscheid te nemen van systemen uit het verleden en te investeren in innovatieve oplossingen die ons werk ondersteunen en de zorg verbeteren.