In de zoektocht naar innovatieve manieren om de ziekte van Alzheimer in een vroeg stadium op te sporen, heeft een recente studie een veelbelovende methode onthuld: een geurtest voor thuisgebruik. Onderzoekers van Mass General Brigham ontwikkelden een geurtest waarmee personen geur labels op een kaart moeten identificeren om hun vermogen om geuren te onderscheiden, te herinneren en te herkennen te meten. Een test die effectief bleek, en bovendien geschikt is om in een thuisomgeving, zelf, uit te voeren.
Het onderzoek met de geurtest toonde aan dat oudere volwassenen met cognitieve stoornissen minder goed presteerden dan cognitief gezonde volwassenen. Een bevinding die, zo stellen de onderzoekers, het potentieel van de geurtest voor vroege diagnose van neurodegeneratieve aandoeningen benadrukt. "Vroege detectie van cognitieve stoornissen is cruciaal om mensen te identificeren die risico lopen op Alzheimer, zodat we kunnen ingrijpen nog voordat de geheugensymptomen zichtbaar zijn.Ons doel is een kosteneffectieve, niet-invasieve test te ontwikkelen die eenvoudig thuis kan worden uitgevoerd, zodat het de weg vrijmaakt voor vooruitgang in Alzheimer-onderzoek en -behandeling", aldus Dr. Mark Albers, hoofdauteur van de studie en werkzaam bij het Laboratory of Olfactory Neurotranslation van het Massachusetts General Hospital.
Verandering in reukvermogen
De geurtest richt zich op olfactorische disfunctie, een vaak over het hoofd geziene verandering in reukvermogen, die kan wijzen op de ontwikkeling of aanwezigheid van neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer, de ziekte van Parkinson, en zelfs traumatisch hersenletsel. Albers en zijn team hopen dat het verlies van reukzin als een vroeg waarschuwingssignaal kan dienen voor deze aandoeningen. De test die werd gebruikt in het onderzoek, de Aromha Brain Health Test, is ontwikkeld door een bedrijf waar Albers medeoprichter van is.
De geurtest werd geëvalueerd met Engels- en Spaanstalige deelnemers die zelf aangaven geheugenproblemen te ervaren of lichte cognitieve stoornissen vertoonden. De resultaten werden vergeleken met die van cognitief gezonde volwassenen en personen zonder reukvermogen. De onderzoekers ontdekten dat de prestaties op het gebied van geurdiscriminatie en -herinnering afnamen met de leeftijd. Oudere volwassenen met lichte cognitieve stoornissen behaalden lagere scores op de geurtest dan hun cognitief normale leeftijdsgenoten.
Daarnaast bleek uit het onderzoek dat de test even effectief was voor zowel Engelstalige als Spaanstalige deelnemers en dat de uitvoering van de test niet afhankelijk was van de aanwezigheid van een onderzoeksassistent. Dit maakt de geurtest potentieel toepasbaar op grote schaal, ongeacht taal of locatie. "Onze bevindingen suggereren dat geurtesten een waardevol hulpmiddel kunnen zijn in klinische onderzoeksomgevingen om neurodegeneratieve ziekten en de ontwikkeling van klinische symptomen vroegtijdig te voorspellen," aldus Albers. Het onderzoek en de resultaten zijn onlangs gepubliceerd in Scientific Reports.
Vroegtijdige Alzheimer diagnose
Deze geurtest is slechts één van de veelbelovende technologische ontwikkelingen in de vroege opsporing van Alzheimer. Ook smartphone-apps en AI spelen een steeds grotere rol in de diagnostiek van de ziekte. Zo zijn er inmiddels apps beschikbaar die gedrags- en cognitieve patronen van gebruikers monitoren, wat helpt bij het vroegtijdig detecteren van tekenen van Alzheimer, nog voordat de symptomen fysiek zichtbaar zijn. Bovendien wordt ook gebruik gemaakt van Large Language Models (LLM’s), die in staat zijn grote hoeveelheden medische data te analyseren en afwijkingen op te sporen die wijzen op de ontwikkeling van neurodegeneratieve ziekten.
Met de voortdurende vooruitgang in technologie, zoals AI en smartphone-gebaseerde diagnostische tools, is het mogelijk om Alzheimer steeds vroeger te detecteren, wat de kansen vergroot op tijdige interventie. Uiteindelijk zal deze combinatie van nieuwe diagnostische hulpmiddelen de kwaliteit van zorg voor Alzheimerpatiënten kunnen verbeteren en mogelijk zelfs de progressie van de ziekte vertragen.
