Schaalgrootte is cruciaal voor digitale oplossingen

Onlangs verscheen het whitepaper ‘Hybride zorg in de regio’ van Medicinfo. Hybride zorgverlening kan de werkdruk in de eerste lijn significant verlagen, waarbij een regionale aanpak buitengewoon effectief is. Ook zorgverzekeraars steunen en stimuleren het gebruik van hybride zorg in de regio. Rogier van der Hooft is verantwoordelijk voor de afdeling Zorginkoop en -transformatie bij zorgverzekeraar CZ en bespreekt met Steven van Kemenade, Medisch Directeur van Medicinfo, het belang van en de positieve ervaringen met hybride zorg in de regio.

“De huidige zorgkloof is een belangrijke drijfveer om na te denken over innovatie en transformatie”, begint Van der Hooft. “Wanneer we het huisartsentekort van dit moment projecteren naar de komende vijf tot tien jaar, weten we dat er een probleem voor de deur staat. Sommige scenario’s wijzen uit dat er in 2030 tot wel 600.000 CZ-verzekerden zijn die geen huisarts kunnen vinden.”

Rol zorgverzekeraars

“Het aantal mensen dat in de zorg werkt, groeit niet”, vervolgt Van der Hooft. “We zullen dus met hetzelfde aantal of zelfs minder mensen een grotere zorgvraag moeten opvangen. Dat betekent dat de manier van werken moet veranderen, bijvoorbeeld door ondersteuning te krijgen van technologische ontwikkelingen. Daar komen de zorgverzekeraars om de hoek kijken, want wij mogen en moeten ons ook druk maken over digitale zorgoplossingen. We denken als zorgverzekeraar veel na over de toekomst van de huisartsenzorg, van waaruit wij ook een visie hebben ontwikkeld op de bijdrage van digitalisering daaraan.” 

Door digitalisering kan zorg steeds meer op afstand plaatsvinden en kunnen mensen steeds meer zelf doen. Technologie helpt om sneller goede medische beslissingen te nemen én kan het samen beslissen over zorg ondersteunen, benadrukt Van der Hooft. “Die ontwikkelingen leiden tot hybride zorgpaden, waarin fysiek contact met een zorgverlener plaatsvindt wanneer nodig, en digitale oplossingen waar mogelijk. Daardoor ontstaat tijdswinst voor de zorgverlener.”

Regionale aanpak

In de huisartsenzorg gebeurt digitalisering idealiter op regio-niveau, Van der Hooft legt uit waarom. “Transformeren vergt een bepaalde schaalgrootte. Als een individuele huisarts of huisartsenpraktijk wil innoveren of transformeren, moeten ze relatief veel kosten maken om een innovatieve stap waar te maken. Een huisartsenpraktijk kan die kosten vaak niet alleen dragen. Op een kleine schaalgrootte maak je dus relatief weinig voortgang. Bij CZ zoeken we dan ook naar regio’s waarin huisartsen zich verenigen en samen willen werken aan innovatie en transformatie. Door in een coalitie te werken, kun je sneller digitale oplossingen adapteren en opschalen.” 

Maar digitaliseren op een te grote schaal werkt in de huisartsenzorg ook niet, weet Van der Hooft. “Om huisartsen deze innovaties daadwerkelijk te laten adopteren, moeten ze zich verbonden blijven voelen met de oplossingen. Wanneer je met landelijke oplossingen komt voor regionale problemen, raak je de betrokkenheid van huisartsen kwijt. Huisartsenzorg staat dicht bij de patiënt, waardoor huisartsen invloed willen hebben op de koers van een transformatie-initiatief. Anders voelen ze zich onvoldoende gehoord en raken ze de bereidheid om mee te werken aan een digitale innovatie kwijt.”

Per regio zijn er verschillen. CZ ziet bijvoorbeeld een vrij unieke regionale uitdaging in de Zeeuwse huisartsenzorg. Van der Hooft: “In Zeeland verdubbelt de bevolking in de zomermaanden vanwege het toerisme. Ook toeristen hebben eerstelijnszorg nodig, waardoor de zorgvraag in die maanden sterk toeneemt. Daar werken ze al jaren met Medicoo, een hybride zorgoplossing van Medicinfo. Diezelfde uitdaging bestaat minder in Brabant of Limburg. Maar in Brabant wordt deze hybride oplossing juist ingezet voor de reguliere patiënten in regio’s waar veel mensen geen eigen huisarts kunnen vinden, zoals in Bergen op Zoom.” 

Gedeelde visie

In het nieuwste whitepaper van Medicinfo wordt het onderwerp hybride zorg in de regio uiteengezet. Van der Hooft: “De visie van Medicinfo op hybride zorg in de regio sluit goed aan op die van CZ. Beide organisaties zien in dat we het samen met de huisartsen zullen moeten doen. Medicinfo geeft geen push voor nieuwe digitale tools, maar een geïntegreerd concept waarmee zij de huisartsen willen ondersteunen door hen werk uit handen te nemen. Daardoor kan de huisarts zich weer concentreren op waarvoor ze ooit huisarts zijn geworden: zorg verlenen aan patiënten. Het succes van hybride zorg moet gemeten worden in de vorm van een daling in fysieke consulten en patiëntgebonden tijd, en de snellere toegang tot zorg en afhandeling van zorgpaden.

We moeten doorpakken op al geleerde lessen

Van Kemenade vult aan: “Bij Medicinfo hebben we de afgelopen jaren veel geleerd over hybride zorg in de regio. Die kennis en ervaringen willen we nu door middel van het whitepaper teruggeven aan het zorgveld. We hebben ervaren dat het belangrijk is dat zorgaanbieders bij zorginnovatietrajecten de regie kunnen houden binnen de regio. Medicinfo faciliteert het zorginnovatieproces met het digitale stuk van de oplossing én kan externe zorgcapaciteit leveren. Op deze manier heeft een zorgaanbieder de garantie dat ze een solide partner aan hun zijde hebben die het digitale deel van de oplossing goed kan invullen en een groot deel van de vragen op afstand kan afhandelen.”

Oplossing in huisstijl

Wanneer een regionale huisartsenorganisatie (RHO) of zorggroep met Medicinfo gaat samenwerken, krijgen ze beschikking over een digitaal platform (bijvoorbeeld een app) in hun eigen huisstijl, vertelt Van Kemenade. “Het uiterlijk van het platform wordt dus aangepast aan de stijl van de regionale organisatie zodat dit herkenbaar is voor de bestaande patiëntpopulatie en de betrokkenheid van de eigen huisartsen vergroot. Vervolgens kunnen patiënten via verschillende kanalen geattendeerd worden op de digitale oplossing. Wanneer zij hier gebruik van maken, krijgen ze eerst een voorbereidende digitale triage en wordt de zorgvraag via een live chat met het medisch team van Medicinfo verder in kaart gebracht.”

Het persoonlijke contact tussen patiënt en zorgverlener blijft dus behouden, maar vindt digitaal plaats. De verpleegkundigen en huisartsen van Medicinfo, waarmee de patiënt via de app contact heeft, bepalen vervolgens of ze de zorgvraag zelf kunnen afronden, bijvoorbeeld door zelfzorgadvies te geven, of ze plannen de patiënt in op het spreekuur van de huisarts. “Daardoor komt uiteindelijk slechts een fractie van de patiënten op het spreekuur terecht”, schetst Van Kemenade, “ wat positief uitvalt voor de werkdruk op de huisartsenpraktijk.”

Opschalen 

“Om digitale oplossingen te kunnen opschalen, zullen we moeten doorpakken op de lessen die al geleerd zijn”, benadrukt Van Kemenade. “Er zijn allerlei goede, professionele oplossingen die gecertificeerd en veilig zijn en al jaren door verschillende zorgorganisaties ingezet worden. We moeten echt voorkomen dat zorgaanbieders steeds het wiel opnieuw gaan uitvinden.”

Nu komen digitale oplossingen in de praktijkvoering vaak boven op de werkprocessen die al gebruikt worden, in plaats van deze echt anders in te richten. En dat is jammer, vindt Van Kemenade. “Want wanneer een digitale oplossing boven op de bestaande werkwijze komt, is de kans groot dat medewerkers en patiënten gewoon de gebaande paden zullen blijven bewandelen. Daardoor krijgt de digitale oplossing niet echt de kans om zich te bewijzen. Om huidige werkwijzen te vervangen door hybride werkprocessen is zowel leiderschap als durf nodig. Dat is niet altijd makkelijk, want er zullen altijd betrokkenen zijn die hier weerstand bij voelen.”

Toegankelijkheid

En last but not least, onderstreept Van Kemenade: ook de patiënt is hier inmiddels helemaal klaar voor. “Dat blijkt ook maar weer uit het recente onderzoek van Patiëntfederatie Nederland en onze eigen onderzoeken van de laatste jaren. Het is nu aan de zorg om hierop door te pakken en ervoor te zorgen dat er een sterk hybride aanbod komt, dat de toegankelijkheid van zorg voor iedereen binnen de regio kan borgen. Wij laten inmiddels iedere dag zien dat dit gewoon werkt, vandaar dat we die boodschap graag wilden laten horen via deze whitepaper.” 

Download hier de white paper.