An app a day keeps the doctor away

De combinatie van Big Data, Artificial Intelligence (AI), Virtual Reality (VR) en Internet of Things (IoT) biedt ongekende mogelijkheden binnen de zorg. Maar hoe kun je met deze technologieën écht een positieve impact maken in het leven van patiënten én zorgprofessionals?

Bovenstaande vraag van NRCLive, wekte mijn nieuwsgierigheid en bracht mij naar hun Zorgtech event op 13 september te Amsterdam. Een symposium waar experts uit verschillende domeinen (zorg, overheid, patiëntenverenigingen, bedrijfsleven etc.) samen kwamen om ontwikkelingen rondom e-health verkennen. Het succes van effectieve en waardevolle e-health-oplossingen is gebaseerd op zes voorwaarden, die ik toelicht aan de hand van mijn terugblik op de meest relevante presentaties. 1) Zet de patiënt centraal Zou het niet mooi zijn als patiënten niet meer voor elke controle naar het ziekenhuis hoeven en artsen alleen behandelen wanneer dat nodig is. Alleen door een goed beeld te vormen van de dromen en behoeftes van patiënten kom je tot relevante zorgoplossingen. Personalisatie speelt hierin een belangrijke rol. Chris Hogg van Propeller Health beschrijft een ‘digital therapeutics’ oplossing van slimme astma inhalers gekoppeld aan een app. De essentie is dat data van de medische behandeling worden verzameld en geanalyseerd via sensoren en apps. De app geeft dan gepersonaliseerd advies aan de patiënt en arts over de beste behandelstappen. Via machine learning kunnen vele patiëntdata geanalyseerd worden. De arts kan zo een betere risico-inschatting maken wie er voor controle naar het ziekenhuis moet, of wie het wel redt met self management via de app. Dit zorgt voor een veel efficiënter en betrouwbaarder zorgsysteem en voor veel minder patiëntbelasting. Een grote uitdaging van digital therapeutics is het gevaar van een overload aan ‘single disease’ apps voor iedere aandoening. De heilige graal van digital therapeutics is dan ook een systeem dat kan omgaan met meerdere ziektes en gecombineerde behandelingen. Het ultieme doel is om de juiste interventie aan de juiste patiënt op het juiste moment te bieden. Ik zie hier een mooi voorbeeld van een geslaagde innovatie waar Design, IT en zorg goed samengaan en de zorgoplossing draait om de patiënt. 2) Co-creëer Innovatie in de zorg kan niemand alleen. Het vergt een goed gecoördineerde multidisciplinaire aanpak, waarin je ook de doelgroep betrekt. Gedeeld begrip, dezelfde taal en een gemeenschappelijke visie zijn van groot belang. Co-Creatie staat centraal in het boeiende verhaal van Wouter van Solinge, ambassadeur E-health & Big data van het UMC Utrecht. Hij spreekt van een gestage evolutie van data analytics in de zorg. Maar hoewel er veel in wordt geïnvesteerd, is er weinig bewijs dat ziekenhuizen het in de praktijk toepassen. Ondertussen staan de techreuzen al klaar met hun masterplan voor data gedreven zorg waar gepersonaliseerde patiëntvriendelijke diensten de standaard zullen zijn. Als antwoord is het UMCU gestart met ADAM (Applied data Analytics in Medicine). Het doel is een digitaal ondersteund ziekenhuis met gepersonaliseerde data gedreven zorg.  Via kort cyclische pilots wordt er in multidisciplinaire teams gewerkt aan innovatieve oplossingen voor verschillende gebieden in de zorg. Co-creatie is hier de basis voor succes en hulp van buiten wordt niet geschuwd. Een mooi voorbeeld was dat bloedvergiftiging bij kwetsbare vroeggeboren baby’tjes 24 uur eerder gesignaleerd kan worden dan gebruikelijk. Medische interventie kan veel sneller waarmee de kans op overleven sterk vergoot wordt. Dergelijke pilots brengen een inflexibele verzuilde organisatie sneller in beweging. ‘Het moet vooral een klinisch (medisch) feestje zijn’ stelt Wouter, met ‘intensieve betrokkenheid van IT.’  In deze opvatting mis ik dat echt goede zorginnovatie vooral een feestje voor de patiënt en/of zijn familie moet zijn. 3) Wees nieuwsgierig, experimenteer, leer en enthousiasmeer ‘Curiosity saves the cat’. Zonder een open en naar buiten gerichte blik zal de traditionele zorg ingehaald worden door de vele startups en Tech-giganten. Een cultuur en mindset waar ruimte is voor continue exploratie en experimenteren is van levensbelang voor de zorgsector en uiteindelijk ook voor de patiënt. Johan Vesseur van Vilans, een kenniscentrum voor de langdurige zorg (Care), heeft dit goed begrepen.  Hij schetst hoe zijn organisatie via Design thinking technieken antwoord probeert te geven op deze vraag hoe grote toekomstige technologische thema’s behapbaar kunnen worden voor zorgmedewerkers? Onder het mom van Pipi Langkous’ lijfspreuk “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan”, organiseert Vilans regelmatig experimenten met zorgprofessionals en cliënten om te onderzoeken wat technologie voor ze kan betekenen. Zo kijken ze bijvoorbeeld hoe AR de zorgmedewerker kan ondersteunen. Daarbij maken ze ook slim gebruik van toekomstscenario’s waarin ze op een inspirerende manier visualiseren hoe de wereld van Care over enkele jaren uit kan gaan zien. De resultaten van deze experimenten zijn waardevol voor innovaties met meerwaarde voor patiënt en verpleger. Als ontwerper was ik erg verheugd te zien dat er in de behoudende Caresector partijen zijn die vanuit een menselijke en open visie experimenteren met de onvermijdelijke technologische ontwikkelingen. 4) Bekijk het totaalplaatje Een e-health-oplossing is altijd onderdeel van een bredere context. Een patiënt komt tijdens zijn zorgreis in contact met meerdere personen, apps, systemen, of omgevingen. Het is belangrijk dat er rekening gehouden wordt met deze brede context, zodat de oplossing daar optimaal bij aansluit. Met hun award winning IOT-oplossing gaat Antail verder dan enkel het leveren van medicatie. Mark Roemers vertelt hoe zij o.a. ook de bewaartemperatuur en de therapietrouw van reumamedicijnen verbeteren. Ze bieden een slim ecosysteem van verpakking, sensoren, datacollectie in de cloud, smartphone apps en customer portals. Via pilots hebben ze aangetoond dat zeker 85% (i.p.v. 8%) van de mensen de medicijnen dankzij deze oplossing op de juiste temperatuur bewaart. Dit komt neer op een potentiële kostenbesparing van €100 miljoen per jaar en verbetering van quality of life. Door de verschillende belangen van ziekenhuizen, wetgevers, farmaceuten en verzekeraars loopt de verdere ontwikkeling stroef. Dit toont mij de noodzaak aan om deze belangen vroeg in het vizier te hebben en ze integraal mee te nemen in je innovatie aanpak. Dat betekent niet dat je innovatie perse geleid moet worden door de beperkingen van vandaag. Soms is er goede oplossing nodig om partijen in beweging te krijgen. 5) Benut technologie… verantwoordelijk Technologie en data moeten in dienst gesteld worden van de patiënt en zorgverlener. o.a. Privacy by design, een ethisch verantwoorde benadering en controle over je eigen data is van groot belang. Maxine Mackintosh van OnetechHealth legt uit dat de angst en gebrek aan vertrouwen voor datadelen in de medische wereld een groot probleem is. Hoewel de medische wereld zelf relatief betrouwbaar lijkt, vinden we data delen hier moeilijk. Ondertussen delen we wel argeloos ons hele leven met bedrijven die er een dubieuze reputatie op na houden op het gebied van privacy (Facebook, Google). Daar staat tegenover dat er voldoende ‘persoonlijk voordeel’ tegenover lijkt te staan. Volgens haar moeten we dan ook een ander, menselijker verhaal vertellen over datasharing. Wat levert het op voor de patiënt? Hoe wordt hun eigen leven er beter door? Vertel ook hoe we anderen kunnen helpen met het delen van onze medische data. Hierbij maakt ze de interessante vergelijking tussen orgaandonatie en datadonatie, omdat je met beiden andermans leven redden. Maar hoe ga je om met de menselijke angsten? Het bedrijf Deepmind heeft via onafhankelijke zorgexperts 12 principes opgesteld waarin o.a. de dataprovider, privacy, transparantie, security, anti-monopoly en ethiek altijd centraal moeten staan.  Dergelijke principes zijn mijns inziens essentieel voor data gedreven zorgoplossingen, maar het schuurt behoorlijk dat Alphabet Inc. (voorheen Google) de moedermaatschappij is van Deepmind. 6) Kijk goed naar techreuzen en startups In meerdere presentaties wordt gewezen op de opkomst van de techreuzen en startups in de zorg. Wat deze partijen heel goed doen is dat ze de ultieme customer experience nastreven. Hun hele organisatie en processen zijn erop ingericht, zo ook het slim inzetten van datatechnologie. Wil je als zorgverlener in de toekomst relevant blijven, dan moet je een aanpak hebben die ook je eigen organisatie en processen volledig in dienst zet van je patiëntbehoefte. Service Design als enabler Het is niet eenvoudig om aan alle genoemde voorwaarden te voldoen voor het ontwikkelen van zorgconcepten. De methodiek die daarbij hoort, is niet voor niets een specialisme: Service Design. Service Designers hebben bij uitstek de mindset en tools om bovenstaande voorwaarden in te vullen binnen een innovatietraject. Hierin hebben zij zowel een onderzoekende, creërende als coördinerende rol. Als geen ander kunnen we als spin in het web alle belangen bij elkaar brengen, mensen enthousiasmeren, de neuzen dezelfde kant op krijgen en samen de meest waardevolle patiëntvriendelijke ‘zorgoplossingen’ creëren. Wil je hier meer over weten? Neem dan gerust contact met mij op.