Het Centrum voor Urban Mental Health (UMH) van de UvA onderzoekt sinds kort samen met Stichting Super Chill de effectiviteit van een app waarin basisschoolleerlingen en -leerkrachten mindfulness-vaardigheden leren: de Super Chill App. De app biedt oefeningen die leerlingen en leerkrachten moeten helpen in het omgaan met stress, binnen en buiten het klaslokaal. Uitgangspunt is meer aandacht en tijd voor ontspanning en mentale weerbaarheid en minder druk op presteren.
Leerkrachten krijgen onder meer korte oefeningen aangereikt om met de kinderen te gebruiken op momenten dat er een gespannen of stressvolle sfeer in de klas is. De oefeningen kunnen worden gekozen afhankelijk van de behoeften van de leerlingen op dat moment, om het energieniveau in de klas te verlagen of juist te verhogen. Daarnaast kunnen de leerkrachten met de app persoonlijke oefeningen doen tijdens de werkdag om hun stress te verminderen.
Verbetering mentale gezondheid
“Er zijn veel mindfulness-apps op de markt, maar er is nog maar weinig empirisch onderzoek naar de effecten ervan gedaan”, vertelt Reinout Wiers, co-directeur UMH en hoogleraar Ontwikkelingspsychopathologie. “De Super Chill App is voor ons heel interessant, omdat die zich specifiek richt op het verbeteren van de mentale gezondheid van leerlingen en leerkrachten.”
Het Centrum voor Urban Mental Health, een onderzoeksprioriteit aan de UvA, wil volgens Wiers nieuwe paden ontrafelen om de mentale gezondheid in steden te verbeteren, rekening houdend met de complexiteit en dynamiek van mentale gezondheidsproblemen en psychische stoornissen in een stedelijke omgeving. “Het onderzoek naar de Super Chill App geeft ons de mogelijkheid om de benadering vanuit de complexiteitswetenschap in de praktijk toe te passen. Van complexiteit naar actie dus.”
Evaluatie praktische toepassing
Het onderzoek evalueert de praktische toepassing van app. Met behulp van in-app metingen bestuderen de onderzoekers de effecten van het gebruik van de app op stress, angst, stemming en psychosomatische (lichamelijke) klachten, en het algemene welzijn en de sfeer in de klas, vertelt Ed de Bruin, onderzoeker bij Universiteit van Twente en fellow bij UMH die het onderzoek leidt. ”De grote hoeveelheid data die de app oplevert, maakt het mogelijk om te kijken naar de invloed van een groot aantal factoren op het welzijn van leerlingen.”
Zo kunnen onder meer leeftijd, sekse, sociaaleconomische en etnische achtergrond, stedelijke of landelijke context en het schooltype van een leerling van invloed zijn op verschillende uitkomsten, bijvoorbeeld stress, aandacht, internaliserende klachten en schoolprestaties. De onderzoekers gaan feedback loops modelleren tussen de verschillende uitkomsten en de interventie die de app biedt, stelt Claudi Bockting, co-directeur UMH en hoogleraar Klinische psychologie in de psychiatrie.
“Met behulp van een dynamische complexe-systeembenadering, kunnen zo meerdere niveaus in beschouwing worden genomen: scholen, leraren, klassen, en hun onderlinge relaties. Dat is heel waardevol, ook met het oog op de aanpak van mentale problemen onder andere groepen in de samenleving.”
Ontwikkeling in co-creatie
De app is ontwikkeld door de Stichting Super Chill. Bij de ontwikkeling zijn zowel mindfulness- en yoga-deskundigen betrokken als leerkrachten uit de basisonderwijs.
Super Chill hield in augustus 2020 een pilot met 100 leerkrachten en is sinds januari 2021 ruim 10.000 gedownload. “Met Super Chill willen we zowel op de korte als de lange termijn verandering teweegbrengen”, aldus Muriël Siebel, managing director van Super Chill. “Op korte termijn willen we kinderen vooral vaardigheden leren die ze nu helpen om onder andere met stressvolle omstandigheden om te gaan. Op de lange termijn willen we dat sociaal-emotionele vaardigheden net zo belangrijk worden als de ‘meetbare’; deze zijn namelijk enorm belangrijk voor een gezonde toekomst én dragen bij aan het interne en externe leerklimaat van kinderen. Hiervoor is wel een ommezwaai nodig in het basisonderwijs en daar proberen we ons steentje aan bij te dragen. De uitkomsten van het onderzoek gaan ons zeker sterken in deze missie.”
Aanpak stress via apps
Apps worden vaker ingezet tegen stress. Na een pilot-fase in onder meer het LUMC besloten de initiatiefnemers achter de Stress Buddy afgelopen mei deze app in de strijd tegen werkdruk landelijk uitrollen in de zorgsector. De Stress Buddy is vorig jaar ontwikkeld door het psychosociaal ondersteuningsteam van het LUMC in samenwerking met ORTEC. Doel was destijds onder meer de aanpak van de sterk gegroeide werkdruk in de zorg als gevolg van de coronacrisis. Het National eHealth Living Lab (NeLL) is betrokken bij het opschalen van de app.
