De Nederlandse Vereniging voor Banken waarschuwt voor financieringsrisico’s in de zorg als er niet meer aandacht komt voor duurzaamheid in het Integraal Zorg Akkoord. In de geschetste contouren van dat aankomend akkoord worden namelijk nog maar slechts enkele regels besteed aan klimaatdoelstellingen en duurzaamheid. Het onvoldoende meenemen van verduurzaming kan gaan conflicteren met het Klimaatcommitment Financiële Sector waardoor de financierbaarheid van de zorg in het geding kan komen.
Het doel van het Integraal Zorgakkoord is om voor de komende vier jaar de inhoudelijke en financiële kaders te schetsen voor de zorg binnen de Zorgverzekeringswet. Het ministerie van VWS werkt momenteel samen met zeventien betrokken zorgpartijen aan het Integraal Zorgakkoord (IZA). DE NVB spreekt expliciet de wens uit om een grotere rol bij de totstandkoming van IZA te kunnen spelen, omdat ze bezorgd zijn over de financierbaarheid van de zorg vanwege het onvoldoende aandacht voor verduurzaming in de conceptversie.
Transformatie zorg noodzakelijk
In de zorgsector stapelt het aantal problemen zich snel op. Vergrijzing, onbetaalbaarheid van zorg en tekorten aan personeel zijn nog maar enkele van de uitdagingen. Duidelijk is dat de zorg aan de vooravond staat van een noodzakelijke transformatie om de zorg toegankelijk, beheersbaar en betaalbaar te houden. Daarvoor is het volgens de NVB noodzakelijk dat zorg klimaatneutraal wordt en waar mogelijk thuis wordt aangeboden. Dat in de contouren van het Integraal Zorgakkoord geen afspraken staan over verduurzaming verontrust de banken. De zorgsector is, zonder dat ze dat eigenlijk zelf in de gaten heeft, een van de grotere vervuilers. Jaarlijks is de sector goed voor meer dan 300.000 ton afval en produceert ongeveer acht procent van de Nederlandse CO2-uitstoot. Gerichte inzet van digital health en monitoring op afstand zou onder meer kunnen helpen om die afvalberg te verminderen.
Verduurzaming en digital health
In het IZA komen wel belangrijke thema’s als regionale samenwerking, samenwerking in het sociaal domein, preventie, waardegedreven zorg, arbeidsmarktproblematiek en digitalisering uitgebreid aan de orde. Het ontbreken van voldoende aandacht voor verduurzaming is volgens de banken echter een manco omdat dit thema in het huidige tijdsgewricht een absoluut key issue is. ‘Om onze rol als financier goed en verantwoord te kunnen blijven vervullen is een breed gedragen en toekomstbestendige zorgvisie van groot belang, waarbij de diverse stakeholders (zorginstellingen, zorgprofessionals, overheid en zorgverzekeraars) hun verantwoordelijkheid nemen’, staat op de website van de gezamenlijke banken. ‘Het concept IZA verwijst echter slechts eenmalig naar de Green Deal Duurzame Zorg 3.0. Het gaat hier om een deal tussen zorgpartijen en het ministerie van VWS en moet de verduurzaming van de zorgsector.”
Minder financieringsruimte dreigt
Het onvoldoende meenemen van duurzaamheid kan, mede door het Klimaatcommitment Financiële Sector, leiden tot minder financieringsruimte voor de zorgsector. In dit kader ondernemen financiële spelers actie om van hun relevante financieringen en beleggingen het CO2- gehalte te meten. Vanaf het boekjaar 2020 rapporteren zij daarover publiekelijk en uiterlijk in 2022 maken de partijen hun actieplannen inclusief reductiedoelstellingen voor 2030 bekend. Ze zullen toelichten welke acties zij nemen om bij te dragen aan het akkoord van Parijs. De ondertekening van dit klimaatcommittment betekent in de praktijk dat banken bij het rondmaken van financieringen dus expliciet verduurzamingsinspanningen van sectoren mee móeten nemen. Onvoldoende aandacht voor duurzaamheid kan de zorg dus letterlijk geld gaan kosten. Positief is dat banken graag hun kennis en netwerken delen op het gebied van duurzaamheid, maar kunnen ook aantrekkelijke financieringsoplossingen aanbieden.
Innovatiekracht noodzakelijk
Naast het ontbreken van aandacht voor verduurzaming, wijzen de banken er ook op dat in het IZA onvoldoende wordt onderkend dat samenwerking tussen publieke en private partijen noodzakelijk is om de nodige innovatiekracht en ondernemerschap, bijvoorbeeld omtrent digitalisering, te ontwikkelen. Naast eigen ervaring en kennis op dit gebied kunnen banken hierin een belangrijke verbindende rol spelen, bijvoorbeeld in de vorm van het leveren van risicodragende financiering. Tot slot willen de banken behulpvol zijn op gebieden als preventie en wonen. Allebei gebieden die in een snel ouder wordende maatschappij enorm snel veranderen en, net als het verduurzamingsthema, een goed doortimmerde toekomstvisie nodig hebben.
