De ‘big thing’ in radiologie vanaf circa 2015 is niet een nieuw type scanner, maar technologie om beeldinterpretatie te verbeteren, door toepassing van kunstmatige intelligentie. Dat stelt Jonas Castelijns, hoogleraar radiologie bij Amsterdam UMC, in zijn afscheidsrede die hij op 21 juni zal houden. Castelijns was 34 jaar verbonden aan locatie VUmc.
Castelijns was mede bepalend voor de ontwikkeling van baanbrekend onderzoek bij HoofdHals-radiologie. HoofdHals-radiologie heeft zich sterk kunnen ontwikkelen vanaf midden jaren 80 vorige eeuw. “Met diverse onderzoekslijnen, vooral op het gebied van MRI en echogeleide halspunctie, hebben wij in belangrijke mate kunnen bijdragen aan verbeterde diagnostiek van hoofdhalscarcinomen en ook retinoblastomen, oogtumoren in dit geval bij kinderen”, aldus Castelijns.
Vanaf midden jaren 80 vorige eeuw optimaliseerde Castelijns de MRI-beeldvorming bij patiënten met een hoofdhals-carcinoom. Castelijns ontwikkelde vervolgens vanaf circa 1990 echogeleide halspuncties samen met onder meer Michiel van den Brekel, destijds werkzaam in de groep van Gordon Snow. Het ging destijds om een heel sensitieve methode om uitzaaiingen in de lymfeklier aan te tonen bij patiënten met hoofdhalskanker. Deze methode heeft grote navolging gevonden en wordt wereldwijd toegepast.
‘Veel en homogene patiëntdata vereist bij machine learning’
Vanaf 2010 paste hij functionele MRI-technieken toe, zoals diffusie- en perfusie-MRI, die informatie geven over hoe weefsel functioneert. Vanaf ongeveer 2015 richt zijn research zich op de verwerking van de data die deze technieken opleveren: radiomics en radiogenomics. En later kwam daar dus de kunstmatige intelligentie bij in de vorm van machine learning.
De invoering hiervan vereist echter veel en homogene patiëntendata, stelt Castelijns in zijn afscheidsrede. “Deze ontwikkeling geeft radiologen er een nieuwe verantwoordelijkheid bij: behalve acquisitie en interpretatie van beelden ook actieve supervisie van Artificial Intelligence-tools. Ze moeten hierbij letten op accuracy en typische fouten van deze tools. Dit heeft consequenties voor de opleiding van radiologen.”
Internationale onderscheiding
In 2017 ontving Castelijns de ‘Gold Medal life-time achievement award’ van de Europese Vereniging voor HoofdHals-radiologie. Het is een zeldzame en hoge internationale onderscheiding voor een jarenlange inzet in het vakgebied met baanbrekend onderzoek en vele publicaties. Hij speelde een voortrekkersrol in de Europese Vereniging van Hoofd-Hals radiologie en was 20 jaar voorzitter van de Nederlandse sectie voor HoofdHals-radiologie.
